అరణ్యకాండము - సర్గము 14
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే చతుర్దశః సర్గః |౩-౧౪|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
అథ పంచవటీం గచ్చన్న్ అంతరా రఘునందనః |
ఆససాద మహాకాయం గృధ్రం భీమ పరాక్రమం |౩-౧౪-౧|
తం దృష్ట్వా తౌ మహాభాగౌ వనస్థం రామ లక్ష్మణౌ |
మేనాతే రాక్షసం పక్షిం బ్రువాణౌ కో భవాన్ ఇతి |౩-౧౪-౨|
స తౌ మధురయా వాచా సౌమ్యయా ప్రీణయన్న్ ఇవ |
ఉవాచ వత్స మాం విద్ధి వయస్యం పితుర్ ఆత్మనః |౩-౧౪-౩|
స తం పితృ సఖం మత్వా పూజయామాస రాఘవః |
స తస్య కులం అవ్యగ్రం అథ పప్రచ్ఛ నామ చ |౩-౧౪-౪|
రామస్య వచనం శ్రుత్వా కులం ఆత్మానం ఏవ చ |
ఆచచక్షే ద్విజః తస్మై సర్వభూత సముద్భవం |౩-౧౪-౫|
పూర్వకాలే మహాబాహో యే ప్రజాపతయో అభవన్ |
తాన్ మే నిగదతః సర్వాన్ ఆదితః శృణు రాఘవ |౩-౧౪-౬|
కర్దమః ప్రథమః తేషాం వికృతః తద్ అనంతరం |
శేషః చ సంశ్రయః చైవ బహు పుత్రః చ వీర్యవాన్ |౩-౧౪-౭|
స్థాణుర్ మరీచిర్ అత్రిః చ క్రతుః చైవ మహాబలః |
పులస్త్యః చ అంగిరాః చైవ ప్రచేతాః పులహః తథా |౩-౧౪-౮|
దక్షో వివస్వాన్ అపరో అరిష్టనేమిః చ రాఘవ |
కశ్యపః చ మహాతేజాః తేషాం ఆసీత్ చ పశ్చిమః |౩-౧౪-౯|
ప్రజాపతేః తు దక్షస్య బభూవుర్ ఇతి విశ్రుతం |
షష్టిర్ దుహితరో రామ యశస్విన్యో మహాయశః |౩-౧౪-౧౦|
కశ్యపః ప్రతిజగ్రాహ తాసాం అష్టౌ సుమధ్యమాః |
అదితిం చ దితిం చైవ దనూం అపి చ కాలకాం |౩-౧౪-౧౧|
తామ్రాం క్రోధ వశాం చైవ మనుం చ అప్య్ అనలాం అపి |
తాః తు కన్యాః తతః ప్రీతః కశ్యపః పునర్ అబ్రవీత్ |౩-౧౪-౧౨|
పుత్రామః త్రైలోక్య భర్తౄన్ వై జనయిష్యథ మత్ సమాన్ |
అదితిః తన్ మనా రామ దితిః చ దనుర్ ఏవ చ |౩-౧౪-౧౩|
కాలకా చ మహాబాహో శేషాః తు అమనసో అభవన్ |
అదిత్యాం జజ్ఞిరే దేవాః త్రయః త్రింశత్ అరిందమ |౩-౧౪-౧౪|
ఆదిత్యా వసవో రుద్రా అశ్వినౌ చ పరంతప |
దితిః తు అజనయత్ పుత్రాన్ దైత్యాం తాత యశస్వినః |౩-౧౪-౧౫|
తేషాం ఇయం వసుమతీ పురా ఆసీత్ స వన అర్ణవా |
దనుః తు అజనయత్ పుత్రం అశ్వగ్రీవం అరిందమ |౩-౧౪-౧౬|
నరకం కాలకం చైవ కాలకా అపి వ్యజాయత |
క్రౌంచీం భాసీం తథా శ్యేనీం ధృతరాష్ట్రీం తథా శుకీం |౩-౧౪-౧౭|
తామ్రా తు సుషువే కన్యాః పంచ ఏతా లోకవిశ్రుతాః |
ఉలూకాన్ జనయత్ క్రౌంచీ భాసీ భాసాన్ వ్యజాయత |౩-౧౪-౧౮|
శ్యేనీ శ్యేనాం చ గృధ్రామ చ వ్యజాయత సుతేజసః |
ధృతరాష్ట్రీ తు హంసాం చ కలహంసాం చ సర్వశః |౩-౧౪-౧౯|
చక్రవాకాం చ భద్రం తే విజజ్ఞే సా అపి భామినీ |
శుకీ నతాం విజజ్ఞే తు నతాయా వినతా సుతా |౩-౧౪-౨౦|
దశ క్రోధవశా రామ విజజ్ఞే అపి ఆత్మసంభవాః |
మృగీం చ మృగమందాం చ హరీం భద్రమదాం అపి |౩-౧౪-౨౧|
మాతంగీం అథ శార్దూలీం శ్వేతాం చ సురభీం తథా |
సర్వ లక్షణ సంపన్నాం సురసాం కద్రుకాం అపి |౩-౧౪-౨౨|
అపత్యం తు మృగాః సర్వే మృగ్యా నరవరోత్తమ |
ఋక్షాః చ మృగమందాయాః సృమరాః చమరాః తథా |౩-౧౪-౨౩|
తతః తు ఇరావతీం నామ జజ్ఞే భద్రమదా సుతాం |
తస్యాః తు ఐరావతః పుత్రో లోకనాథో మహాగజః |౩-౧౪-౨౪|
హర్యాః చ హరయో అపత్యం వానరాః చ తపస్వినః |
గోలాంగూలాః చ శార్దూలీ వ్యాఘ్రాం చ అజనయత్ సుతాన్ |౩-౧౪-౨౫|
మాతంగ్యాః తు అథ మాతంగాపత్యం మనుజ ఋషభ |
దిశాగజం తు శ్వేత కాకుత్స్థ శ్వేతా వ్యజనయత్ సుతం |౩-౧౪-౨౬|
తతో దుహితరౌ రామ సురభిర్ ద్వే వి అజాయత |
రోహిణీం నామ భద్రం తే గంధర్వీం చ యశస్వినీం |౩-౧౪-౨౭|
రోహిణి అజనయద్ గావో గంధర్వీ వాజినః సుతాన్ |
సురసా అజనయన్ నాగాన్ రామ కద్రూః చ పన్నగాన్ |౩-౧౪-౨౮|
మనుర్ మనుష్యాన్ జనయత్ కశ్యపస్య మహాత్మనః |
బ్రాహ్మణాన్ క్షత్రియాన్ వైశ్యాన్ శూద్రాం చ మనుజర్షభ |౩-౧౪-౨౯|
ముఖతో బ్రాహ్మణా జాతా ఉరసః క్షత్రియాః తథా |
ఊరుభ్యాం జజ్ఞిరే వైశ్యాః పద్భ్యాం శూద్రా ఇతి శ్రుతిః |౩-౧౪-౩౦|
సర్వాన్ పుణ్య ఫలాన్ వృక్షాన్ అనలా అపి వ్యజాయత |
వినతా చ శుకీ పౌత్రీ కద్రూః చ సురసా స్వసా |౩-౧౪-౩౧|
కద్రూర్ నాగ సహస్రం తు విజజ్ఞే ధరణీధరన్ |
ద్వౌ పుత్రౌ వినతాయాః తు గరుడో అరుణ ఏవ చ |౩-౧౪-౩౨|
తస్మాత్ జాతో అహం అరుణాత్ సంపాతిః చ మమ అగ్రజః |
జటాయుర్ ఇతి మాం విద్ధి శ్యేనీ పుత్రం అరిందమ |౩-౧౪-౩౩|
సో అహం వాస సహాయః తే భవిష్యామి యది ఇచ్ఛసి |
ఇదం దుర్గం హి కాంతారం మృగ రాక్షస సేవితం సీతాం చ తాత రక్షిష్యే త్వయి యాతే సలక్ష్మణే |౩-౧౪-౩౪|
జటాయుషం తు ప్రతిపూజ్య రాఘవో ముదా పరిష్వజ్య చ సన్నతో అభవత్ |
పితుర్ హి శుశ్రావ సఖిత్వం ఆత్మవాన్ జటాయుషా సంకథితం పునః పునః |౩-౧౪-౩౫|
స తత్ర సీతాం పరిదాయ మైథిలీం సహ ఏవ తేన అతిబలేన పక్షిణా |
జగామ తాం పంచవటీం సలక్ష్మణో రిపూన్ దిధక్షన్ శలభాన్ ఇవ అనలః |౩-౧౪-౩౬|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే చతుర్దశః సర్గః |౩-౧౪|