అయోధ్యాకాండము - సర్గము 87

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే సప్తాశీతితమః సర్గః |౨-౮౭|

వాల్మీకి రామాయణము
రామాయణ కాండములు
1. బాలకాండము
2. అయోధ్యాకాండము
3. అరణ్యకాండము
4. కిష్కింధకాండము
5. సుందరకాండము
6. యుద్ధకాండము
7. ఉత్తరకాండము

గుహస్య వచనం శ్రుత్వా భరతో భృశం అప్రియం |

ధ్యానం జగామ తత్ర ఏవ యత్ర తత్ శ్రుతం అప్రియం |౨-౮౭-౧|

సుకుమారో మహా సత్త్వః సిమ్హ స్కంధో మహా భుజః |

పుణ్డరీక విశాల అక్షః తరుణః ప్రియ దర్శనః |౨-౮౭-౨|

ప్రత్యాశ్వస్య ముహూర్తం తు కాలం పరమ దుర్మనాః |

పపాత సహసా తోత్రైర్ హృది విద్ధ ఇవ ద్విపః |౨-౮౭-౩|

భరతం ముర్చ్‌ఛితం ద్రుష్ట్వా వివర్ణవదనో గుహః |

బభూవ వ్యథితస్తత్ర భూమికంపే యథా ద్రుమః |౨-౮౭-౪|

తద్ అవస్థం తు భరతం శత్రుఘ్నో అనంతర స్థితః |

పరిష్వజ్య రురోద ఉచ్చైర్ విసమ్జః శోక కర్శితః |౨-౮౭-౫|

తతః సర్వాః సమాపేతుర్ మాతరో భరతస్య తాః |

ఉపవాస కృశా దీనా భర్తృ వ్యసన కర్శితాః |౨-౮౭-౬|

తాః చ తం పతితం భూమౌ రుదంత్యః పర్యవారయన్ |

కౌసల్యా తు అనుసృత్య ఏనం దుర్మనాః పరిషస్వజే |౨-౮౭-౭|

వత్సలా స్వం యథా వత్సం ఉపగూహ్య తపస్వినీ |

పరిపప్రగ్చ్‌ఛ భరతం రుదంతీ శోక లాలసా |౨-౮౭-౮|

పుత్ర వ్యాధిర్ న తే కచ్చిత్ శరీరం పరిబాధతే |

అద్య రాజ కులస్య అస్య త్వద్ అధీనం హి జీవితం |౨-౮౭-౯|

త్వాం దృష్ట్వా పుత్ర జీవామి రామే సభ్రాతృకే గతే |

వృత్తే దశరథే రాజ్ఞి నాథ ఏకః త్వం అద్య నః |౨-౮౭-౧౦|

కచ్చిన్ న లక్ష్మణే పుత్ర శ్రుతం తే కించిద్ అప్రియం |

పుత్ర వా హ్య్ ఏకపుత్రాయాః సహ భార్యే వనం గతే |౨-౮౭-౧౧|

స ముహూర్తం సమాశ్వస్య రుదన్న్ ఏవ మహా యశాః |

కౌసల్యాం పరిసాంత్వ్య ఇదం గుహం వచనం అబ్రవీత్ |౨-౮౭-౧౨|

భ్రాతా మే క్వ అవసద్ రాత్రిం క్వ సీతా క్వ చ లక్ష్మణః |

అస్వపత్ శయనే కస్మిన్ కిం భుక్త్వా గుహ శంస మే |౨-౮౭-౧౩|

సో అబ్రవీద్ భరతం పృష్టో నిషాద అధిపతిర్ గుహః |

యద్ విధం ప్రతిపేదే చ రామే ప్రియ హితే అతిథౌ |౨-౮౭-౧౪|

అన్నం ఉచ్చ అవచం భక్ష్యాః ఫలాని వివిధాని చ |

రామాయ అభ్యవహార అర్థం బహు చ ఉపహృతం మయా |౨-౮౭-౧౫|

తత్ సర్వం ప్రత్యనుజ్ఞాసీద్ రామః సత్య పరాక్రమః |

న హి తత్ ప్రత్యగృహ్ణాత్ స క్షత్ర ధర్మం అనుస్మరన్ |౨-౮౭-౧౬|

న హ్య్ అస్మాభిః ప్రతిగ్రాహ్యం సఖే దేయం తు సర్వదా |

ఇతి తేన వయం రాజన్న్ అనునీతా మహాత్మనా |౨-౮౭-౧౭|

లక్ష్మణేన సమానీతం పీత్వా వారి మహా యశాః |

ఔపవాస్యం తదా అకార్షీద్ రాఘవః సహ సీతయా |౨-౮౭-౧౮|

తతః తు జల శేషేణ లక్ష్మణో అప్య్ అకరోత్ తదా |

వాగ్ యతాః తే త్రయః సంధ్యాం ఉపాసత సమాహితాః |౨-౮౭-౧౯|

సౌమిత్రిః తు తతః పశ్చాద్ అకరోత్ స్వాస్తరం శుభం |

స్వయం ఆనీయ బర్హీమ్షి క్షిప్రం రాఘవ కారణాత్ |౨-౮౭-౨౦|

తస్మిన్ సమావిశద్ రామః స్వాస్తరే సహ సీతయా |

ప్రక్షాల్య చ తయోః పాదాఉ అపచక్రామ లక్ష్మణః |౨-౮౭-౨౧|

ఏతత్ తద్ ఇంగుదీ మూలం ఇదం ఏవ చ తత్ తృణం |

యస్మిన్ రామః చ సీతా చ రాత్రిం తాం శయితాఉ ఉభౌ |౨-౮౭-౨౨|

నియమ్య పృష్ఠే తు తల అంగులిత్రవాన్ |

శరైః సుపూర్ణాఉ ఇషుధీ పరం తపః |

మహద్ ధనుః సజ్యం ఉపోహ్య లక్ష్మణో |

నిశాం అతిష్ఠత్ పరితో అస్య కేవలం |౨-౮౭-౨౩|

తతః తు అహం చ ఉత్తమ బాణ చాపధృక్ |

స్థితో అభవం తత్ర స యత్ర లక్ష్మణః |

అతంద్రిభిర్ జ్ఞాతిభిర్ ఆత్త కార్ముకైర్ |

మహా ఇంద్ర కల్పం పరిపాలయమః తదా |౨-౮౭-౨౪|


ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే సప్తాశీతితమః సర్గః |౨-౮౭|