అయోధ్యాకాండము - సర్గము 82
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే ద్వ్యశీతితమః సర్గః |౨-౮౨|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
తాం ఆర్య గణ సంపూర్ణాం భరతః ప్రగ్రహాం సభాం |
దదర్శ బుద్ధి సంపన్నః పూర్ణ చంద్రాం నిశాం ఇవ |౨-౮౨-౧|
ఆసనాని యథా న్యాయం ఆర్యాణాం విశతాం తదా |
అదృశ్యత ఘన అపాయే పూర్ణ చంద్రా ఇవ శర్వరీ |౨-౮౨-౨|
సా విద్వజ్జనసంపూర్ణా సభా సురుచిరా తదా |
అదృశ్యత ఘనాపాయే పూర్ణచంద్రేవ శర్వరీ |౨-౮౨-౩|
రాజ్ఞః తు ప్రకృతీః సర్వాః సమగ్రాః ప్రేక్ష్య ధర్మవిత్ |
ఇదం పురోహితః వాక్యం భరతం మృదు చ అబ్రవీత్ |౨-౮౨-౪|
తాత రాజా దశరథః స్వర్ గతః ధర్మం ఆచరన్ |
ధన ధాన్యవతీం స్ఫీతాం ప్రదాయ పృథివీం తవ |౨-౮౨-౫|
రామః తథా సత్య ధృతిః సతాం ధర్మం అనుస్మరన్ |
న అజహాత్ పితుర్ ఆదేశం శశీ జ్యోత్స్నాం ఇవ ఉదితః |౨-౮౨-౬|
పిత్రా భ్రాత్రా చ తే దత్తం రాజ్యం నిహత కణ్టకం |
తత్ భుంక్ష్వ ముదిత అమాత్యః క్షిప్రం ఏవ అభిషేచయ |౨-౮౨-౭|
ఉదీచ్యాః చ ప్రతీచ్యాః చ దాక్షిణాత్యాః చ కేవలాః |
కోట్యా అపర అంతాః సాముద్రా రత్నాని అభిహరంతు తే |౨-౮౨-౮|
తత్ శ్రుత్వా భరతః వాక్యం శోకేన అభిపరిప్లుతః |
జగామ మనసా రామం ధర్మజ్ఞో ధర్మ కాంక్షయా |౨-౮౨-౯|
స బాష్ప కలయా వాచా కల హంస స్వరః యువా |
విలలాప సభా మధ్యే జగర్హే చ పురోహితం |౨-౮౨-౧౦|
చరిత బ్రహ్మచర్యస్య విద్యా స్నాతస్య ధీమతః |
ధర్మే ప్రయతమానస్య కో రాజ్యం మద్విధో హరేత్ |౨-౮౨-౧౧|
కథం దశరథాజ్ జాతః భవేద్ రాజ్య అపహారకః |
రాజ్యం చ అహం చ రామస్య ధర్మం వక్తుం ఇహ అర్హసి |౨-౮౨-౧౨|
జ్యేష్ఠః శ్రేష్ఠః చ ధర్మ ఆత్మా దిలీప నహుష ఉపమః |
లబ్ధుం అర్హతి కాకుత్స్థో రాజ్యం దశరథో యథా |౨-౮౨-౧౩|
అనార్య జుష్టం అస్వర్గ్యం కుర్యాం పాపం అహం యది |
ఇక్ష్వాకూణాం అహం లోకే భవేయం కుల పాంసనః |౨-౮౨-౧౪|
యద్ద్ హి మాత్రా కృతం పాపం న అహం తత్ అభిరోచయే |
ఇహస్థో వన దుర్గస్థం నమస్యామి కృత అంజలిః |౨-౮౨-౧౫|
రామం ఏవ అనుగచ్చామి స రాజా ద్విపదాం వరః |
త్రయాణాం అపి లోకానాం రాఘవో రాజ్యం అర్హతి |౨-౮౨-౧౬|
తత్ వాక్యం ధర్మ సమ్యుక్తం శ్రుత్వా సర్వే సభాసదః |
హర్షాన్ ముముచుర్ అశ్రూణి రామే నిహిత చేతసః |౨-౮౨-౧౭|
యది తు ఆర్యం న శక్ష్యామి వినివర్తయితుం వనాత్ |
వనే తత్ర ఏవ వత్స్యామి యథా ఆర్యో లక్ష్మణః తథా |౨-౮౨-౧౮|
సర్వ ఉపాయం తు వర్తిష్యే వినివర్తయితుం బలాత్ |
సమక్షం ఆర్య మిశ్రాణాం సాధూనాం గుణ వర్తినాం |౨-౮౨-౧౯|
విష్టికర్మాంతికాః సర్వే మార్గశోధనరక్షకాః |
ప్రస్థాపితా మయా పూర్వం యాత్రాపి మమ రోచతే |౨-౮౨-౨౦|
ఏవం ఉక్త్వా తు ధర్మ ఆత్మా భరతః భ్రాతృ వత్సలః |
సమీపస్థం ఉవాచ ఇదం సుమంత్రం మంత్ర కోవిదం |౨-౮౨-౨౧|
తూర్ణం ఉత్థాయ గచ్చ త్వం సుమంత్ర మమ శాసనాత్ |
యాత్రాం ఆజ్ఞాపయ క్షిప్రం బలం చైవ సమానయ |౨-౮౨-౨౨|
ఏవం ఉక్తః సుమంత్రః తు భరతేన మహాత్మనా |
హృష్టః సో అదిశత్ సర్వం యథా సందిష్టం ఇష్టవత్ |౨-౮౨-౨౩|
తాః ప్రహృష్టాః ప్రకృతయో బల అధ్యక్షా బలస్య చ |
శ్రుత్వా యాత్రాం సమాజ్ఞప్తాం రాఘవస్య నివర్తనే |౨-౮౨-౨౪|
తతః యోధ అంగనాః సర్వా భర్తృఋన్ సర్వాన్ గృహే గృహే |
యాత్రా గమనం ఆజ్ఞాయ త్వరయంతి స్మ హర్షితాః |౨-౮౨-౨౫|
తే హయైః గో రథైః శీఘ్రైః స్యందనైః చ మనో జవైః |
సహ యోధైః బల అధ్యక్షా బలం సర్వం అచోదయన్ |౨-౮౨-౨౬|
సజ్జం తు తత్ బలం దృష్ట్వా భరతః గురు సమ్నిధౌ |
రథం మే త్వరయస్వ ఇతి సుమంత్రం పార్శ్వతః అబ్రవీత్ |౨-౮౨-౨౭|
భరతస్య తు తస్య ఆజ్ఞాం ప్రతిగృహ్య ప్రహర్షితః |
రథం గృహీత్వా ప్రయయౌ యుక్తం పరమ వాజిభిః |౨-౮౨-౨౮|
స రాఘవః సత్య ధృతిః ప్రతాపవాన్ |
బ్రువన్ సుయుక్తం దృఢ సత్య విక్రమః |
గురుం మహా అరణ్య గతం యశస్వినం |
ప్రసాదయిష్యన్ భరతః అబ్రవీత్ తదా |౨-౮౨-౨౯|
తూణ సముత్థాయ సుమంత్ర గచ్చ |
బలస్య యోగాయ బల ప్రధానాన్ |
ఆనేతుం ఇచ్చామి హి తం వనస్థం |
ప్రసాద్య రామం జగతః హితాయ |౨-౮౨-౩౦|
స సూత పుత్రః భరతేన సమ్యగ్ |
ఆజ్ఞాపితః సంపరిపూర్ణ కామః |
శశాస సర్వాన్ ప్రకృతి ప్రధానాన్ |
బలస్య ముఖ్యామః చ సుహృజ్ జనం చ |౨-౮౨-౩౧|
తతః సముత్థాయ కులే కులే తే |
రాజన్య వైశ్యా వృషలాః చ విప్రాః |
అయూయుజన్న్ ఉష్ట్ర రథాన్ ఖరామః చ|
నాగాన్ హయామః చైవ కుల ప్రసూతాన్ |౨-౮౨-౩౨|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే ద్వ్యశీతితమః సర్గః |౨-౮౨|