అయోధ్యాకాండము - సర్గము 8

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే అష్టమః సర్గః |౨-౮|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

మంథరా త్వభ్యసూయైనాముత్సృజ్యాభరణం చ తత్|

ఉవాచేదం తతో వాక్యం కోపదుఃఖసమన్వితా |౨-౮-౧|

హర్షం కిమిదమస్థానే కృతవత్యసి బాలిశే |

శోకసాగరమధ్యస్థమాత్మానం నావబుధ్యసే |౨-౮-౨|

మనసా ప్రహసామి త్వాం దేవి దుఃఖార్ధితా సతీ |

యచ్ఛోచితవ్యే హృష్టాసి ప్రాప్యేదం వ్యసనం మహత్ |౨-౮-౩|

శోచామి దుర్మతిత్వం తే కా హి ప్రాజ్ఞా ప్రహర్షయేత్ |

అరేః సపత్నీపుత్రస్య వృద్ధిం మృత్యుమివాగతాం |౨-౮-౪|

భరతాదేవ రామస్య రాజ్యసాధారణాద్భయం |

తద్విచింత్య విషణ్ణాస్మి భయ భీతాద్ధి జాయతే |౨-౮-౫|

లక్ష్మణో హి మహేష్వాసో రామం సర్వాత్మనా గతః |

శత్రుఘ్నశ్చాపి భరతం కాకుత్థ్సం లక్ష్మణో యథా |౨-౮-౬|

ప్రత్యాసన్నక్రమేణాపి భరతస్తైవ భామిని |

రాజ్యక్రమో విప్రకృష్టస్తయోస్తావత్కనీయసోః |౨-౮-౭|

విదుషః క్షత్రచారిత్రే ప్రాజ్ఞస్య ప్రాప్తకారిణః |

భయాత్ప్రవేపే రామస్య చింతయంతీ తవాత్మజం |౨-౮-౮|

సుభగా ఖలు కౌసల్యా యస్యాః పుత్రోఽభిషేక్ష్యతే |

యౌవరాజ్యేన మహతా శ్వః పుష్యేణ ద్విజోత్తమైః |౨-౮-౯|

ప్రాప్తాం సుమహతీం ప్రీతిం ప్రతీతాం తాం హతద్విషం |

ఉపస్థాస్యసి కౌసల్యాం దాసీవత్త్వం కృతాఞ్జలిః |౨-౮-౧౦|

ఏవం చేత్త్వం సహాస్మాభిస్తస్యాః ప్రేష్య భవిష్యసి |

పుత్రశ్చ తవ రామస్య ప్రేష్యభావం గమిష్యతి |౨-౮-౧౧|

హృష్టాః ఖలు భవిష్యంతి రామస్య పరమాః స్త్రియః |

అప్రహృష్టా భవిష్యంతి స్నుషాస్తే భరతక్షయే |౨-౮-౧౨|

తాం దృష్ట్వా పరమప్రీతాం బ్రువంతీం మంథరాం తతః |

రామస్యైవ గుణాన్ దేవీ కైకేయి ప్రశశంస హ |౨-౮-౧౩|

ధర్మజ్ఞో గురుభిర్దాంతః కృతజ్ఞ సత్యవాక్చుచి |

రామో రాజ్ఞః సుతో జ్యేష్ఠో యౌవరాజ్యమతోఽర్హతి |౨-౮-౧౪|

భ్రాత్ఋ్ఊంభఋత్యాంశ్చ దీర్ఘాయుః పితృవత్పాలయిష్యతి |

సంతప్యసే కథం కుబ్జే శ్రుత్వా రామాభిషేచనం |౨-౮-౧౫|

భరతశ్చాపి రామస్య ధ్రువం వర్షశతాత్పరం |

పితృపైతామహం రాజ్యమవాప్తా పురుషర్షభః |౨-౮-౧౬|

సా త్వమభ్యుదయే ప్రాప్తే వర్తమానే చ మంథరే |

భవిష్యతి చ క్ల్యాణే కిమర్థం పరితప్యసే |౨-౮-౧౭|

యథా నే భరతో మాన్యస్తథా భూయోఽపి రాఘావః |

కౌసల్యాతోఽరిక్తం చ సో హి శుశ్రూషతే హి మాం |౨-౮-౧౮|

రాజ్యం యది హి రామస్య భరతస్యాపి తత్తదా |

మన్యతే హి యథాత్మానం తథా భ్రాత్ఋ్ఊంశ్చ రాఘవః |౨-౮-౧౯|

కైకేయీవచనం శ్రుత్వా మంథరా భృశదుఃఖితా |

దీర్ఘముష్ణం నిఃశ్వస్య కైకేయీమిదమబ్రవీత్ |౨-౮-౨౦|

అనర్థదర్శినీ మౌర్ఖ్యాన్నాత్మానమవబుధ్యసే |

శోకవ్యసనవిస్తీర్ణే మజ్జంతీ దుఃఖసాగరే |౨-౮-౨౧|

భవితా రాఘవో రాజా రాఘవస్యాను యః సుతః |

రాజవంశాత్తు కైకేయి భరతః పరిహాస్యతే |౨-౮-౨౨|

న హి రాజ్ఞః సుతాః సర్వే రాజ్యే తిష్ఠంతి భామిని |

స్థాప్యమానేషు సర్వేషు సుమహాననయో భవేత్ |౨-౮-౨౩|

తస్మాజ్జ్యేష్ఠే హి కైకేయి రాజ్యతంత్రాణి పార్థివాః |

స్థాపయంత్యనవద్యాఙ్గి గుణవత్స్వతరేష్వపి |౨-౮-౨౪|

అసావత్యంతనిర్భగ్న స్తవపుత్రో భవిష్యతి |

అనాథవత్సుఖేభ్యశ్చ రాజవంశాచ్చ వత్సలే |౨-౮-౨౫|

సాహం త్వదర్థే సంప్రాప్తా త్వం తు మాం నావబుధ్యసే |

సపత్నివృద్దౌ యా మే త్వం ప్రదేయం దాతుమిచ్చిసి |౨-౮-౨౬|

ధ్రువం తు భరతం రామః ప్రాప్య రాజ్యమకణ్టకం |

దేశాంతరం వాసయితా లోకాంతరమథాపి వ |౨-౮-౨౭|

బాల ఏవ హి మాతుల్యం భరతో నాయితస్త్వయా |

సన్నికర్షాచ్చ సౌహార్దం జాయతే స్థావరేష్వపి |౨-౮-౨౮|

భరతస్యానువశగః శత్రుఘ్నోఽపి సమం గతః |

లక్ష్మణో హి యథా రామం తథాసౌ భరతం గతః |౨-౮-౨౯|

శ్రూయతే హి ద్రుమః కశ్చిచ్చేత్తవ్యో వనజీవిభిః |

సన్నికర్షాదిషీకాభిర్మో చితః పరమాద్భయాత్ |౨-౮-౩౦|

గోప్తా హి రామం సౌమిత్రిర్లక్ష్మణం చాపి రాఘవః |

అశ్వినోరివ సౌభ్రాత్రం తయోర్లోకేషు విశ్రుతం |౨-౮-౩౧|

తస్మాన్న లక్ష్మణే రామః పాపం కిఞ్చిత్కరిష్యతి |

రామస్తు భరతే పాపం కుర్యాదితి న సం శయః |౨-౮-౩౨|

తస్మాద్రాజగృహాదేవ వనం గచ్ఛతు తే సుతః |

ఏతద్ధి రోచతే మహ్యం భృశం చాపి హితం తవ |౨-౮-౩౩|

ఏవం తే జ్ఞాతిపక్షస్య శ్రేయశ్చైవ భవిష్యతి |

యది చేద్భరతో ధర్మాత్పిత్ర్యం రాజ్యమవాప్స్యతి |౨-౮-౩౪|

స తే సుఖోచితో బాలో రామస్య సహజో రిపుః |

సమృద్ధార్థస్య నష్టార్థో జీవిష్యతి కథం వశే |౨-౮-౩౫|

అభిద్రుతమివారణ్యే సింహేన గజయూథపం |

ప్రచ్ఛాద్యమానం రామేణ భరతం త్రాతుమర్హసి |౨-౮-౩౬|

దర్పాన్నిరాకృతా పూర్వం త్వయా సౌభాగ్యవత్తయా |

రామమాతా సపత్నీ తే కథం వైరం న శాతయేత్ |౨-౮-౩౭|

యదా హి రామః పృథివీమవాప్స్యతి |

ప్రభూతరత్నాకరశైలపత్తనాం |

తదా గమిష్యస్యశుభం పరాభవం |

సహైవ దీనా భరతేన భామిని |౨-౮-౩౮|

యదా హి రామః పృథివీమవాప్స్యతి |

ధ్రువం ప్రణష్టో భరతో భవిష్యతి |

అతో హి సంచింతయ రాజ్యమాత్మజే |

పర్స్య చైవాద్య వివాసకారణం |౨-౮-౩౯|

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే అష్ఠమః సర్గః

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే అష్టమః సర్గః |౨-౮|