అయోధ్యాకాండము - సర్గము 78
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే అష్టసప్తతితమః సర్గః |౨-౭౮|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
అత్ర యాత్రాం సమీహంతం శత్రుఘ్నః లక్ష్మణ అనుజః |
భరతం శోక సంతప్తం ఇదం వచనం అబ్రవీత్ |౨-౭౮-౧|
గతిర్ యః సర్వ భూతానాం దుహ్ఖే కిం పునర్ ఆత్మనః |
స రామః సత్త్వ సంపన్నః స్త్రియా ప్రవ్రాజితః వనం |౨-౭౮-౨|
బలవాన్ వీర్య సంపన్నో లక్ష్మణో నామ యో అపి అసౌ |
కిం న మోచయతే రామం కృత్వా అపి పితృ నిగ్రహం |౨-౭౮-౩|
పూర్వం ఏవ తు నిగ్రాహ్యః సమవేక్ష్య నయ అనయౌ |
ఉత్పథం యః సమారూఢో నార్యా రాజా వశం గతః |౨-౭౮-౪|
ఇతి సంభాషమాణే తు శత్రుఘ్నే లక్ష్మణ అనుజే |
ప్రాగ్ ద్వారే అభూత్ తదా కుబ్జా సర్వ ఆభరణ భూషితా |౨-౭౮-౫|
లిప్తా చందన సారేణ రాజ వస్త్రాణి బిభ్రతీ |
వివిధం వివిధైస్తైస్తైర్భూషణైశ్చ విభూషితా |౨-౭౮-౬|
మేఖలా దామభిః చిత్రై రజ్జు బద్ధా ఇవ వానరీ |
బభాసే బహుభిర్బద్ధా రజ్జుబద్దేవ వానరీ |౨-౭౮-౭|
తాం సమీక్ష్య తదా ద్వాహ్స్థో భృశం పాపస్య కారిణీం |
గృహీత్వా అకరుణం కుబ్జాం శత్రుఘ్నాయ న్యవేదయత్ |౨-౭౮-౮|
యస్యాః కృతే వనే రామః న్యస్త దేహః చ వః పితా |
సా ఇయం పాపా నృశంసా చ తస్యాః కురు యథా మతి |౨-౭౮-౯|
శత్రుఘ్నః చ తత్ ఆజ్ఞాయ వచనం భృశ దుహ్ఖితః |
అంతః పుర చరాన్ సర్వాన్ ఇతి ఉవాచ ధృత వ్రతః |౨-౭౮-౧౦|
తీవ్రం ఉత్పాదితం దుహ్ఖం భ్రాతృఋణాం మే తథా పితుః |
యయా సా ఇయం నృశంసస్య కర్మణః ఫలం అశ్నుతాం |౨-౭౮-౧౧|
ఏవం ఉక్తా చ తేన ఆశు సఖీ జన సమావృతా |
గృహీతా బలవత్ కుబ్జా సా తత్ గృహం అనాదయత్ |౨-౭౮-౧౨|
తతః సుభృశ సంతప్తః తస్యాః సర్వః సఖీ జనః |
క్రుద్ధం ఆజ్ఞాయ శత్రుఘ్నం వ్యపలాయత సర్వశః |౨-౭౮-౧౩|
అమంత్రయత కృత్స్నః చ తస్యాః సర్వ సఖీ జనః |
యథా అయం సముపక్రాంతః నిహ్శేషం నః కరిష్యతి |౨-౭౮-౧౪|
సానుక్రోశాం వదాన్యాం చ ధర్మజ్ఞాం చ యశస్వినీం |
కౌసల్యాం శరణం యామః సా హి నో అస్తు ధ్రువా గతిః |౨-౭౮-౧౫|
స చ రోషేణ తామ్ర అక్షః శత్రుఘ్నః శత్రు తాపనః |
విచకర్ష తదా కుబ్జాం క్రోశంతీం పృథివీ తలే |౨-౭౮-౧౬|
తస్యా హి ఆకృష్యమాణాయా మంథరాయాః తతః తతః |
చిత్రం బహు విధం భాణ్డం పృథివ్యాం తత్ వ్యశీర్యత |౨-౭౮-౧౭|
తేన భాణ్డేన సంకీర్ణం శ్రీమద్ రాజ నివేశనం |
అశోభత తదా భూయః శారదం గగనం యథా |౨-౭౮-౧౮|
స బలీ బలవత్ క్రోధాత్ గృహీత్వా పురుష ఋషభః |
కైకేయీం అభినిర్భర్త్స్య బభాషే పరుషం వచః |౨-౭౮-౧౯|
తైః వాక్యైః పరుషైః దుహ్ఖైః కైకేయీ భృశ దుహ్హితా |
శత్రుఘ్న భయ సంత్రస్తా పుత్రం శరణం ఆగతా |౨-౭౮-౨౦|
తాం ప్రేక్ష్య భరతః క్రుద్ధం శత్రుఘ్నం ఇదం అబ్రవీత్ |
అవధ్యాః సర్వ భూతానాం ప్రమదాః క్షమ్యతాం ఇతి |౨-౭౮-౨౧|
హన్యాం అహం ఇమాం పాపాం కైకేయీం దుష్ట చారిణీం |
యది మాం ధార్మికో రామః న అసూయేన్ మాతృ ఘాతకం |౨-౭౮-౨౨|
ఇమాం అపి హతాం కుబ్జాం యది జానాతి రాఘవః |
త్వాం చ మాం చైవ ధర్మ ఆత్మా న అభిభాషిష్యతే ధ్రువం |౨-౭౮-౨౩|
భరతస్య వచః శ్రుత్వా శత్రుఘ్నః లక్ష్మణ అనుజః |
న్యవర్తత తతః రోషాత్ తాం ముమోచ చ మంథరాం |౨-౭౮-౨౪|
సా పాద మూలే కైకేయ్యా మంథరా నిపపాత హ |
నిహ్శ్వసంతీ సుదుహ్ఖ ఆర్తా కృపణం విలలాప చ |౨-౭౮-౨౫|
శత్రుఘ్న విక్షేప విమూఢ సంజ్ఞాం |
సమీక్ష్య కుబ్జాం భరతస్య మాతా |
శనైః సమాశ్వాసయద్ ఆర్త రూపాం |
క్రౌంచీం విలగ్నాం ఇవ వీక్షమాణాం |౨-౭౮-౨౬|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే అష్టసప్తతితమః సర్గః |౨-౭౮|