అయోధ్యాకాండము - సర్గము 59
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే ఏకోనషష్ఠితమః సర్గః |౨-౫౯|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
మమ తు అశ్వా నివృత్తస్య న ప్రావర్తంత వర్త్మని |
ఉష్ణం అశ్రు విముంచంతః రామే సంప్రస్థితే వనం |౨-౫౯-౧|
ఉభాభ్యాం రాజ పుత్రాభ్యాం అథ కృత్వా అహం జ్ఞలిం |
ప్రస్థితః రథం ఆస్థాయ తత్ దుహ్ఖం అపి ధారయన్ |౨-౫౯-౨|
గుహా ఇవ సార్ధం తత్ర ఏవ స్థితః అస్మి దివసాన్ బహూన్ |
ఆశయా యది మాం రామః పునః శబ్దాపయేద్ ఇతి |౨-౫౯-౩|
విషయే తే మహా రాజ మామ వ్యసన కర్శితాః |
అపి వృక్షాః పరింలానః సపుష్ప అంకుర కోరకాః |౨-౫౯-౪|
ఉపతప్తోదకా నద్యః పల్వలాని సరాంసి చ |
పరిష్కుపలాశాని వనాన్యుపవనాని చ |౨-౫౯-౫|
న చ సర్పంతి సత్త్వాని వ్యాలా న ప్రసరంతి చ |
రామ శోక అభిభూతం తన్ నిష్కూజం అభవద్ వనం |౨-౫౯-౬|
లీన పుష్కర పత్రాః చ నర ఇంద్ర కలుష ఉదకాః |
సంతప్త పద్మాః పద్మిన్యో లీన మీన విహంగమాః |౨-౫౯-౭|
జలజాని చ పుష్పాణి మాల్యాని స్థలజాని చ |
న అద్య భాంతి అల్ప గంధీని ఫలాని చ యథా పురం |౨-౫౯-౮|
అత్రోద్యానాని శూన్యాని ప్రలీనవిహగాని చ |
న చాభిరామానారామాన్ పశ్యామి మనుజర్షభ |౨-౫౯-౯|
ప్రవిశంతం అయోధ్యాం మాం న కశ్చిత్ అభినందతి |
నరా రామం అపశ్యంతః నిహ్శ్వసంతి ముహుర్ ముహుః |౨-౫౯-౧౦|
దేవ రాజరథం దృష్ట్వా వినా రామమిహాగతం |
దుఃఖాదశ్రుముఖః సర్వో రాజమార్గగతో జనః |౨-౫౯-౧౧|
హర్మ్యైః విమానైః ప్రాసాదైః అవేక్ష్య రథం ఆగతం |
హాహా కార కృతా నార్యో రామ అదర్శన కర్శితాః |౨-౫౯-౧౨|
ఆయతైః విమలైః నేత్రైః అశ్రు వేగ పరిప్లుతైః |
అన్యోన్యం అభివీక్షంతే వ్యక్తం ఆర్తతరాః స్త్రియః |౨-౫౯-౧౩|
న అమిత్రాణాం న మిత్రాణాం ఉదాసీన జనస్య చ |
అహం ఆర్తతయా కంచిత్ విశేషం న ఉపలక్షయే |౨-౫౯-౧౪|
అప్రహృష్ట మనుష్యా చ దీన నాగ తురంగమా |
ఆర్త స్వర పరింలానా వినిహ్శ్వసిత నిహ్స్వనా |౨-౫౯-౧౫|
నిరానందా మహా రాజ రామ ప్రవ్రాజన ఆతులా |
కౌసల్యా పుత్ర హీనా ఇవాయోధ్యా ప్రతిభాతి మా మా |౨-౫౯-౧౬|
సూతస్య వచనం శ్రుత్వా వాచా పరమ దీనయా |
బాష్ప ఉపహతయా రాజా తం సూతం ఇదం అబ్రవీత్ |౨-౫౯-౧౭|
కైకేయ్యా వినియుక్తేన పాప అభిజన భావయా |
మయా న మంత్ర కుశలైః వృద్ధైః సహ సమర్థితం |౨-౫౯-౧౮|
న సుహృద్భిర్ న చ అమాత్యైః మంత్రయిత్వా న నైగమైః |
మయా అయం అర్థః సమ్మోహాత్ స్త్రీ హేతోహ్ సహసా కృతః |౨-౫౯-౧౯|
భవితవ్యతయా నూనం ఇదం వా వ్యసనం మహత్ |
కులస్య అస్య వినాశాయ ప్రాప్తం సూత యదృచ్చయా |౨-౫౯-౨౦|
సూత యద్య్ అస్తి తే కించిన్ మయా అపి సుకృతం కృతం |
త్వం ప్రాపయ ఆశు మాం రామం ప్రాణాః సంత్వరయంతి మాం |౨-౫౯-౨౧|
యద్ యద్ యా అపి మమ ఏవ ఆజ్ఞా నివర్తయతు రాఘవం |
న శక్ష్యామి వినా రామ ముహూర్తం అపి జీవితుం |౨-౫౯-౨౨|
అథవా అపి మహా బాహుర్ గతః దూరం భవిష్యతి |
మాం ఏవ రథం ఆరోప్య శీఘ్రం రామాయ దర్శయ |౨-౫౯-౨౩|
వృత్త దమ్ష్ట్రః మహా ఇష్వాసః క్వ అసౌ లక్ష్మణ పూర్వజః |
యది జీవామి సాధ్వ్ ఏనం పశ్యేయం సహ సీతయా |౨-౫౯-౨౪|
లోహిత అక్షం మహా బాహుం ఆముక్త మణి కుణ్డలం |
రామం యది న పశ్యామి గమిష్యామి యమ క్షయం |౨-౫౯-౨౫|
అతః ను కిం దుహ్ఖతరం యో అహం ఇక్ష్వాకు నందనం |
ఇమాం అవస్థాం ఆపన్నో న ఇహ పశ్యామి రాఘవం |౨-౫౯-౨౬|
హా రామ రామ అనుజ హా హా వైదేహి తపస్వినీ |
న మాం జానీత దుహ్ఖేన మ్రియమాణం అనాథవత్ |౨-౫౯-౨౭|
స తేన రాజా దుఃఖేన భృశమర్పితచేతనః |
అవగాఢః సుదుష్పారం శోకసాగమబ్రవీత్ |౨-౫౯-౨౮|
రామశోకమహాభోగః సీతావిరహపారగః |
శ్వసితోర్మిమహావర్తో బాష్పఫేనజలావిలః |౨-౫౯-౨౯|
బాహువిక్షేపమీనౌఘో విక్రందితమహాస్వనః |
ప్రకీర్ణకేశశైవాలః కైకేయీబడబాముఖః |౨-౫౯-౩౦|
మమాశ్రువేగప్రభవః కుబ్జావాక్యమహాగ్రహః |
వరవేలో నృశంసాయా రామప్రవ్రాజనాయతః |౨-౫౯-౩౧|
యస్మిన్ బత నిమగ్నోఽహం కౌసల్యే రాఘవం వినా |
దుస్తరః జీవతా దేవి మయా అయం శోక సాగరః |౨-౫౯-౩౨|
అశోభనం యో అహం ఇహ అద్య రాఘవం |
దిదృక్షమాణో న లభే సలక్ష్మణం
ఇతి ఇవ రాజా విలపన్ మహా యహాశః
పపాత తూర్ణం శయనే స మూర్చితః |౨-౫౯-౩౩|
ఇతి విలపతి పార్థివే ప్రనష్టే |
కరుణతరం ద్విగుణం చ రామ హేతోః |
వచనం అనునిశమ్య తస్య దేవీ |
భయం అగమత్ పునర్ ఏవ రామ మాతా |౨-౫౯-౩౪|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే ఏకోనషష్ఠితమః సర్గః |౨-౫౯|