అయోధ్యాకాండము - సర్గము 56
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే షట్పఞ్చాశః సర్గః |౨-౫౬|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
అథ రాత్ర్యాం వ్యతీతాయాం అవసుప్తం అనంతరం |
ప్రబోధయాం ఆస శనైః లక్ష్మణం రఘు నందనః |౨-౫౬-౧|
సౌమిత్రే శృణు వన్యానాం వల్గు వ్యాహరతాం స్వనం |
సంప్రతిష్ఠామహే కాలః ప్రస్థానస్య పరం తప |౨-౫౬-౨|
స సుప్తః సమయే భ్రాత్రా లక్ష్మణః ప్రతిబోధితః |
జహౌ నిద్రాం చ తంద్రీం చ ప్రసక్తం చ పథి శ్రమం |౨-౫౬-౩|
తతౌత్థాయ తే సర్వే స్పృష్ట్వా నద్యాః శివం జలం |
పంథానం ఋషిణా ఉద్దిష్టం చిత్ర కూటస్య తం యయుః |౨-౫౬-౪|
తతః సంప్రస్థితః కాలే రామః సౌమిత్రిణా సహ |
సీతాం కమల పత్ర అక్షీం ఇదం వచనం అబ్రవీత్ |౨-౫౬-౫|
ఆదీప్తాన్ ఇవ వైదేహి సర్వతః పుష్పితాన్ నగాన్ |
స్వైః పుష్పైః కింశుకాన్ పశ్య మాలినః శిశిర అత్యయే |౨-౫౬-౬|
పశ్య భల్లాతకాన్ ఫుల్లాన్ నరైః అనుపసేవితాన్ |
ఫల పత్రైః అవనతాన్ నూనం శక్ష్యామి జీవితుం |౨-౫౬-౭|
పశ్య ద్రోణ ప్రమాణాని లంబమానాని లక్ష్మణ |
మధూని మధు కారీభిః సంభృతాని నగే నగే |౨-౫౬-౮|
ఏష క్రోశతి నత్యూహః తం శిఖీ ప్రతికూజతి |
రమణీయే వన ఉద్దేశే పుష్ప సంస్తర సంకటే |౨-౫౬-౯|
మాతంగ యూథ అనుసృతం పక్షి సంఘ అనునాదితం |
చిత్ర కూటం ఇమం పశ్య ప్రవృద్ధ శిఖరం గిరిం |౨-౫౬-౧౦|
సమభూమితలే రమ్యే ద్రుమైర్బహుభిరావృతే |
పుణ్యే రంస్యామహే తాత చిత్రకూటస్య కాననే |౨-౫౬-౧౧|
తతః తౌ పాద చారేణ గచ్చంతౌ సహ సీతయా |
రమ్యం ఆసేదతుః శైలం చిత్ర కూటం మనో రమం |౨-౫౬-౧౨|
తం తు పర్వతం ఆసాద్య నానా పక్షి గణ ఆయుతం |
బహుమూలఫలం రమ్యం సంపన్నం సరసోదకం |౨-౫౬-౧౩|
మనోజ్‌ఝ్నోఽయం తిరిః సౌమ్య నానాద్రుమలతాయతహ్ |
బహుమూలఫలో రమ్యః స్వాజీవః ప్రతిభాతి మే |౨-౫౬-౧౪|
మనయశ్చ మహాత్మానో వసంత్య శిలోచ్చయే |
అయం వాసో భవేత్ తావద్ అత్ర సౌమ్య రమేమహి |౨-౫౬-౧౫|
ఇతి సీతా చ రామశ్చ లక్ష్మణశ్చ కృతాఞ్జలిః |
అభిగమ్యాశ్రమం సర్వే వాల్మీకి మభివాదయన్ |౨-౫౬-౧౬|
తాన్మహర్షిః ప్రముదితః పూజయామాస ధర్మవిత్ |
ఆస్యతామితి చోవాచ స్వాగతం తు నివేద్య చ |౨-౫౬-౧౭|
తతోఽబ్రవీన్మహాబాహుర్లకమణం లక్ష్మణాగ్రజః |
సమ్నివేద్య యథాన్యాయ మాత్మానమృష్యే ప్రభుః |౨-౫౬-౧౮|
లక్ష్మణ ఆనయ దారూణి దృఢాని చ వరాణి చ |
కురుష్వ ఆవసథం సౌమ్య వాసే మే అభిరతం మనః |౨-౫౬-౧౯|
తస్య తత్ వచనం శ్రుత్వా సౌమిత్రిర్ వివిధాన్ ద్రుమాన్ |
ఆజహార తతః చక్రే పర్ణ శాలాం అరిం దమ |౨-౫౬-౨౦|
తాం నిష్ఠతాం బద్ధకటాం దృష్ట్వా రమః సుదర్శనాం |
శుశ్రూషమాణం ఏక అగ్రం ఇదం వచనం అబ్రవీత్ |౨-౫౬-౨౧|
ఐణేయం మాంసం ఆహృత్య శాలాం యక్ష్యామహే వయం |
కర్త్వ్యం వాస్తుశమనం సౌమిత్రే చిరజీవభిః |౨-౫౬-౨౨|
మృగం హత్వాఽఽనయ క్షిప్రం లక్ష్మణేహ శుభేక్షణ
కర్తవ్యః శాస్త్రదృష్టో హి విధిర్దర్మమనుస్మర |౨-౫౬-౨౩|
భ్రాతుర్వచన మాజ్ఞాయ లక్ష్మణః పరవీరహా |
చకార స యథోక్తం చ తం రామః పునరబ్రవీత్ |౨-౫౬-౨౪|
ఇణేయం శ్రపయస్వైతచ్చ్చాలాం యక్ష్యమహే వయం |
త్వరసౌమ్య ముహూర్తోఽయం ధ్రువశ్చ దివసోఽప్యయం |౨-౫౬-౨౫|
స లక్ష్మణః కృష్ణ మృగం హత్వా మేధ్యం పతాపవాన్ |
అథ చిక్షేప సౌమిత్రిః సమిద్ధే జాత వేదసి |౨-౫౬-౨౬|
తం తు పక్వం సమాజ్ఞాయ నిష్టప్తం చిన్న శోణితం |
లక్ష్మణః పురుష వ్యాఘ్రం అథ రాఘవం అబ్రవీత్ |౨-౫౬-౨౭|
అయం కృష్ణః సమాప్త అంగః శృతః కృష్ణ మృగో యథా |
దేవతా దేవ సంకాశ యజస్వ కుశలో హి అసి |౨-౫౬-౨౮|
రామః స్నాత్వా తు నియతః గుణవాన్ జప్య కోవిదః |
సంగ్రహేణాకరోత్సర్వాన్ మంత్రన్ సత్రావసానికాన్ |౨-౫౬-౨౯|
ఇష్ట్వా దేవగణాన్ సర్వాన్ వివేశావసథం శుచిః |
బభూవ చ మనోహ్లాదో రామస్యామితతేజసః |౨-౫౬-౩౦|
వైశ్వదేవబలిం కృత్వా రౌద్రం వైష్ణవమేవ చ |
వాస్తుసంశమనీయాని మఙ్గళాని ప్రవర్తయన్ |౨-౫౬-౩౧|
జపం చ న్యాయతః కృత్వా స్నాత్వా నద్యాం యథావిధి |
పాప సంశమనం రామః చకార బలిం ఉత్తమం |౨-౫౬-౩౨|
వేదిస్థలవిధానాని చైత్యాన్యాయతనాని చ |
ఆశ్రమస్యానురూపాణి స్థాపయామాస రాఘవః |౨-౫౬-౩౩|
వన్యైర్మాల్యైః ఫలైర్మూలైః పక్వైర్మాంసైర్యథావిధి |
అద్భర్జపైశ్చ వేదోక్తై ర్ధర్భైశ్చ ససమిత్కుశైః |౨-౫౬-౩౪|
తౌ తర్పయిత్వా భూతాని రాఘవౌ సహ సీతయా |
తదా వివిశతుః శాలాం సుశుభాం శుభలక్షణౌ |౨-౫౬-౩౫|
తాం వృక్ష పర్ణచ్ చదనాం మనోజ్ఞాం |
యథా ప్రదేశం సుకృతాం నివాతాం |
వాసాయ సర్వే వివిశుః సమేతాః |
సభాం యథా దేవ గణాః సుధర్మాం |౨-౫౬-౩౬|
అనేక నానా మృగ పక్షి సంకులే |
విచిత్ర పుష్ప స్తబలైః ద్రుమైః యుతే |
వన ఉత్తమే వ్యాల మృగ అనునాదితే |
తథా విజహ్రుః సుసుఖం జిత ఇంద్రియాః |౨-౫౬-౩౭|
సురమ్యం ఆసాద్య తు చిత్ర కూటం |
నదీం చ తాం మాల్యవతీం సుతీర్థాం |
ననంద హృష్టః మృగ పక్షి జుష్టాం |
జహౌ చ దుహ్ఖం పుర విప్రవాసాత్ |౨-౫౬-౩౮|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే షట్పఞ్చాశః సర్గః |౨-౫౬|