అయోధ్యాకాండము - సర్గము 45
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే పఞ్చచత్వారింశః సర్గః |౨-౪౫|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
అనురక్తా మహాత్మానం రామం సత్య పరక్రమం |
అనుజగ్ముః ప్రయాంతం తం వన వాసాయ మానవాః |౨-౪౫-౧|
నివర్తితే అపి చ బలాత్ సుహృద్ వర్గే చ రాజిని |
న ఏవ తే సమ్న్యవర్తంత రామస్య అనుగతా రథం |౨-౪౫-౨|
అయోధ్యా నిలయానాం హి పురుషాణాం మహా యశాః |
బభూవ గుణ సంపన్నః పూర్ణ చంద్రైవ ప్రియః |౨-౪౫-౩|
స యాచ్యమానః కాకుత్స్థః స్వాభిః ప్రకృతిభిస్ తదా |
కుర్వాణః పితరం సత్యం వనం ఏవ అన్వపద్యత |౨-౪౫-౪|
అవేక్షమాణః సస్నేహం చక్షుషా ప్రపిబన్న్ ఇవ |
ఉవాచ రామః స్నేహేన తాః ప్రజాః స్వాః ప్రజాఇవ |౨-౪౫-౫|
యా ప్రీతిర్ బహుమానః చ మయ్య్ అయోధ్యా నివాసినాం |
మత్ ప్రియ అర్థం విశేషేణ భరతే సా నివేశ్యతాం |౨-౪౫-౬|
స హి కల్యాణ చారిత్రః కైకేయ్యా ఆనంద వర్ధనః |
కరిష్యతి యథావద్ వః ప్రియాణి చ హితాని చ |౨-౪౫-౭|
జ్ఞాన వృద్ధో వయో బాలో మృదుర్ వీర్య గుణ అన్వితః |
అనురూపః స వో భర్తా భవిష్యతి భయ అపహః |౨-౪౫-౮|
స హి రాజ గుణైః యుక్తః యువ రాజః సమీక్షితః |
అపి చ అపి మయా శిష్టైః కార్యం వో భర్తృ శాసనం |౨-౪౫-౯|
న చ తప్యేద్ యథా చ అసౌ వన వాసం గతే మయి |
మహా రాజః తథా కార్యో మమ ప్రియ చికీర్షయా |౨-౪౫-౧౦|
యథా యథా దాశరథిర్ ధర్మం ఏవ ఆస్థితః అభవత్ |
తథా తథా ప్రకృతయో రామం పతిం అకామయన్ |౨-౪౫-౧౧|
బాష్పేణ పిహితం దీనం రామః సౌమిత్రిణా సహ |
చకర్ష ఇవ గుణైః బద్ధ్వా జనం పునర్ ఇవ ఆసనం |౨-౪౫-౧౨|
తే ద్విజాః త్రివిధం వృద్ధా జ్ఞానేన వయసా ఓజసా |
వయః ప్రకంప శిరసో దూరాత్ ఊచుర్ ఇదం వచః |౨-౪౫-౧౩|
వహంతః జవనా రామం భో భో జాత్యాః తురం గమాః |
నివర్తధ్వం న గంతవ్యం హితా భవత భర్తరి |౨-౪౫-౧౪|
కర్ణవంతి హి భూతాని విశేషణ తురంగమాః |
యూయం తస్మాన్నివర్తధ్వం యాచనాం ప్రతివేదితాః |౨-౪౫-౧౫|
ధర్మతః స విశుద్ధాత్మా వీరః శుభదృఢప్రతహ్ |
ఉపవాహ్యః తు వో భర్తా న అపవాహ్యః పురాత్ వనం |౨-౪౫-౧౬|
ఏవం ఆర్త ప్రలాపాంస్ తాన్ వృద్ధాన్ ప్రలపతః ద్విజాన్ |
అవేక్ష్య సహసా రామః రథాత్ అవతతార హ |౨-౪౫-౧౭|
పద్భ్యాం ఏవ జగామ అథ ససీతః సహ లక్ష్మణః |
సమ్నికృష్ట పద న్యాసో రామః వన పరాయణః |౨-౪౫-౧౮|
ద్విజాతీంస్ తు పదాతీంస్ తాన్ రామః చారిత్ర వత్సలః |
న శశాక ఘృణా చక్షుః పరిమోక్తుం రథేన సః |౨-౪౫-౧౯|
గచ్చంతం ఏవ తం దృష్ట్వా రామం సంభ్రాంత మానసాః |
ఊచుః పరమ సంతప్తా రామం వాక్యం ఇదం ద్విజాః |౨-౪౫-౨౦|
బ్రాహ్మణ్యం కృత్స్నం ఏతత్ త్వాం బ్రహ్మణ్యం అనుగచ్చతి |
ద్విజ స్కంధ అధిరూఢాః త్వాం అగ్నయో అపి అనుయాంతి అమీ |౨-౪౫-౨౧|
వాజపేయ సముత్థాని చత్రాణి ఏతాని పశ్య నః |
పృష్ఠతః అనుప్రయాతాని హంసాన్ ఇవ జల అత్యయే |౨-౪౫-౨౨|
అనవాప్త ఆతపత్రస్య రశ్మి సంతాపితస్య తే |
ఏభిః చాయాం కరిష్యామః స్వైః చత్రైః వాజపేయికైః |౨-౪౫-౨౩|
యా హి నః సతతం బుద్ధిర్ వేద మంత్ర అనుసారిణీ |
త్వత్ కృతే సా కృతా వత్స వన వాస అనుసారిణీ |౨-౪౫-౨౪|
హృదయేష్వ్ అవతిష్ఠంతే వేదా యే నః పరం ధనం |
వత్స్యంతి అపి గృహేష్వ్ ఏవ దారాః చారిత్ర రక్షితాః |౨-౪౫-౨౫|
న పునర్ నిశ్చయః కార్యః త్వద్ గతౌ సుకృతా మతిః |
త్వయి ధర్మ వ్యపేక్షే తు కిం స్యాత్ ధర్మం అవేక్షితుం |౨-౪౫-౨౬|
యాచితః నో నివర్తస్వ హంస శుక్ల శిరః రుహైః |
శిరోభిర్ నిభృత ఆచార మహీ పతన పాంశులైః |౨-౪౫-౨౭|
బహూనాం వితతా యజ్ఞా ద్విజానాం యైహ ఆగతాః |
తేషాం సమాప్తిర్ ఆయత్తా తవ వత్స నివర్తనే |౨-౪౫-౨౮|
భక్తిమంతి హి భూతాని జంగమ అజంగమాని చ |
యాచమానేషు తేషు త్వం భక్తిం భక్తేషు దర్శయ |౨-౪౫-౨౯|
అనుగంతుం అశక్తాః త్వాం మూలైః ఉద్ధిఋత వేగిభిః |
ఉన్నతా వాయు వేగేన విక్రోశంతి ఇవ పాదపాః |౨-౪౫-౩౦|
నిశ్చేష్ట ఆహార సంచారా వృక్ష ఏక స్థాన విష్ఠితాః |
పక్షిణో అపి ప్రయాచంతే సర్వ భూత అనుకంపినం |౨-౪౫-౩౧|
ఏవం విక్రోశతాం తేషాం ద్విజాతీనాం నివర్తనే |
దదృశే తమసా తత్ర వారయంతి ఇవ రాఘవం |౨-౪౫-౩౨|
తతః సుమంత్రోఽపి రథాద్విముచ్య |
శ్రాంతాణయాన్సంపరివర్త్య శ్రీఘ్రాం |
పీతోదకాంస్తోయపరిప్లుతాఙ్గా |
నచారయద్వై తమసావిదూరే |౨-౪౫-౩౩|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే పఞ్చచత్వారింశః సర్గః |౨-౪౫|