అయోధ్యాకాండము - సర్గము 36

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే షట్త్రింశః సర్గః |౨-౩౬|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

తతః సుమంత్రం ఐక్ష్వాకః పీడితః అత్ర ప్రతిజ్ఞయా |

సబాష్పం అతినిహ్శ్వస్య జగాద ఇదం పునః పునః |౨-౩౬-౧|

సూత రత్న సుసంపూర్ణా చతుర్ విధ బలా చమూః |

రాగవస్య అనుయాత్రా అర్థం క్షిప్రం ప్రతివిధీయతాం |౨-౩౬-౨|

రూప ఆజీవా చ శాలిన్యో వణిజః చ మహా ధనాః |

శోభయంతు కుమారస్య వాహినీం సుప్రసారితాః |౨-౩౬-౩|

యే చ ఏనం ఉపజీవంతి రమతే యైః చ వీర్యతః |

తేషాం బహు విధం దత్త్వా తాన్ అపి అత్ర నియోజయ |౨-౩౬-౪|

ఆయుధాని చ ముఖ్యాని నాగరాః శకటాని చ |

అనుగచ్ఛంతు కాకుత్థ్సం వ్యాధాశ్చారణ్యగోచరాః |౨-౩౬-౫|

నిఘ్నన్ మృగాన్ కుంజరామః చ పిబమః చ ఆరణ్యకం మధు |

నదీః చ వివిధాః పశ్యన్ న రాజ్యం సంస్మరిష్యతి |౨-౩౬-౬|

ధాన్య కోశః చ యః కశ్చిత్ ధన కోశః చ మామకః |

తౌ రామం అనుగచ్చేతాం వసంతం నిర్జనే వనే |౨-౩౬-౭|

యజన్ పుణ్యేషు దేశేషు విసృజమః చ ఆప్త దక్షిణాః |

ఋషిభిః చ సమాగమ్య ప్రవత్స్యతి సుఖం వనే |౨-౩౬-౮|

భరతః చ మహా బాహుర్ అయోధ్యాం పాలయిష్యతి |

సర్వ కామైః పునః శ్రీమాన్ రామః సంసాధ్యతాం ఇతి |౨-౩౬-౯|

ఏవం బ్రువతి కాకుత్స్థే కైకేయ్యా భయం ఆగతం |

ముఖం చ అపి అగమాత్ శేషం స్వరః చ అపి న్యరుధ్యత |౨-౩౬-౧౦|

సా విషణ్ణా చ సంత్రస్తా కైకేయీ వాక్యం అబ్రవీత్ |

రాజానమేవాభిముఖీ కైకేయీ వాక్యమబ్రవీత్ |౨-౩౬-౧౧|

రాజ్యం గత జనం సాధో పీత మణ్డాం సురాం ఇవ |

నిరాస్వాద్యతమం శూన్యం భరతః న అభిపత్స్యతే |౨-౩౬-౧౨|

కైకేయ్యాం ముక్త లజ్జాయాం వదంత్యాం అతిదారుణం |

రాజా దశరథో వాక్యం ఉవాచ ఆయత లోచనాం |౨-౩౬-౧౩|

వహంతం కిం తుదసి మాం నియుజ్య ధురి మా ఆహితే |

అనార్యే కృత్యమార్బ్ధం కిం న పూర్వముపారుధః |౨-౩౬-౧౪|

తస్యైతత్క్రోధసమ్యుక్తముక్తం శ్రుత్వా వరాఙ్గనా |

కైకేయీ ద్వి గుణం క్రుద్ధా రాజానం ఇదం అబ్రవీత్ |౨-౩౬-౧౫|

తవ ఏవ వంశే సగరః జ్యేష్ఠం పుత్రం ఉపారుధత్ |

అసమంజైతి ఖ్యాతం తథా అయం గంతుం అర్హతి |౨-౩౬-౧౬|

ఏవం ఉక్తః ధిగ్ ఇతి ఏవ రాజా దశరథో అబ్రవీత్ |

వ్రీడితః చ జనః సర్వః సా చ తన్ న అవబుధ్యత |౨-౩౬-౧౭|

తత్ర వృద్ధో మహా మాత్రః సిద్ధ అర్థో నామ నామతః |

శుచిర్ బహు మతః రాజ్ఞః కైకేయీం ఇదం అబ్రవీత్ |౨-౩౬-౧౮|

అసమంజో గృహీత్వా తు క్రీడితః పథి దారకాన్ |

సరయ్వాః ప్రక్షిపన్న్ అప్సు రమతే తేన దుర్మతిః |౨-౩౬-౧౯|

తం దృష్ట్వా నాగరః సర్వే క్రుద్ధా రాజానం అబ్రువన్ |

అసమంజం వృషీణ్వ ఏకం అస్మాన్ వా రాష్ట్ర వర్ధన |౨-౩౬-౨౦|

తాన్ ఉవాచ తతః రాజా కిం నిమిత్తం ఇదం భయం |

తాః చ అపి రాజ్ఞా సంపృష్టా వాక్యం ప్రకృతయో అబ్రువన్ |౨-౩౬-౨౧|

క్రీడితః తు ఏష నః పుత్రాన్ బాలాన్ ఉద్భ్రాంత చేతనః |

సరయ్వాం ప్రక్షిపన్ మౌర్ఖ్యాత్ అతులాం ప్రీతిం అశ్నుతే |౨-౩౬-౨౨|

స తాసాం వచనం శ్రుత్వా ప్రకృతీనాం నర అధిప |

తం తత్యాజ అహితం పుత్రం తాసాం ప్రియ చికీర్షయా |౨-౩౬-౨౩|

తం యానం శ్రీఘ్రమారోప్య సభార్యం సపరిచ్ఛదం |

యావజ్జీవం వివాస్యోఽయమితి స్వానన్వశాత్ పితా |౨-౩౬-౨౪|

స ఫాలపిటకం గృహ్య గిరిదుర్గాన్యలోడయత్ |

దిశః సర్వాస్త్వనుచరన్ స యథా పాపకర్మకృత్ |౨-౩౬-౨౫|

ఇతి ఏవం అత్యజద్ రాజా సగరః వై సుధార్మికః |

రామః కిం అకరోత్ పాపం యేన ఏవం ఉపరుధ్యతే |౨-౩౬-౨౬|

న హి కంచన పశ్యామో రాఘవస్యాగుణం వయం |

దుర్లభో యస్య నిరయః శ్శాఙ్కస్యేవ కల్మషం |౨-౩౬-౨౭|

అథవా దేవి దోషం త్వం కంచిత్పశ్యసి రాఘవే |

తమద్య బ్రూహి తత్వైన తదా రోమో వివాస్యతాం |౨-౩౬-౨౮|

అదుష్టస్య హి సంత్యాగః సత్పథే నిరతస్య చ |

నిర్దహే దపి శక్రస్య ద్యుతిం ధర్మనిరోధనాత్ |౨-౩౬-౨౯|

తదలం దేవి రామస్య శ్రియా విహతయా త్వయా |

లోకతోఽప్ హి తే రక్ష్యః పరివాదః శుభాననే |౨-౩౬-౩౦|

శ్రుత్వా తు సిద్ధ అర్థ వచో రాజా శ్రాంతతర స్వనః |

శోక ఉపహతయా వాచా కైకేయీం ఇదం అబ్రవీత్ |౨-౩౬-౩౧|

ఏతద్వచో నేచ్ఛ్సి పాపవృత్తే |

హితం న జానాసి మమాత్మనో వా |

ఆస్థాయ మార్గం కృపణం కుచేష్టా |

చేష్టా హి తే సాధుపదాదపేతా |౨-౩౬-౩౨|

అనువ్రజిష్యామ్య్ అహం అద్య రామం |

రాజ్యం పరిత్యజ్య సుఖం ధనం చ |

సహ ఏవ రాజ్ఞా భరతేన చ త్వం |

యథా సుఖం భుంక్ష్వ చిరాయ రాజ్యం |౨-౩౬-౩౩|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే షట్త్రింశః సర్గః |౨-౩౬|