అయోధ్యాకాండము - సర్గము 3
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే తృతీయః సర్గః |౨-౩|
వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
తేషామఞ్జలిపద్మాని ప్రగృహీతాని సర్వశః |
ప్రతిగృహ్యాబ్రవీద్రాజా తేభ్యః ప్రియహితం వచః |౨-౩-౧|
అహోఽస్మి పరమప్రీతః ప్రభావశ్చాతులో మమ |
యన్మే జ్యేష్ఠం ప్రియం పుత్రం యౌవరాజ్యస్థ మిచ్ఛథ |౨-౩-౨|
ఇతి ప్రత్యర్చ్య తాన్ రాజా బ్రాహ్మణానిద మబ్రవీత్ |
వసిష్ఠం వామదేవం చ తేషామేవోపశృణ్వతాం |౨-౩-౩|
చైత్రః శ్రీమానయం మాసః పుణ్యః పుష్పితకాననః |
యౌవరాజ్యాయ రామస్య సర్వమేవోపకల్ప్యతాం |౨-౩-౪|
రాజ్ఞస్తూపరతే వాక్యే జనఘోషో మహానభూత్ |
శనైస్తస్మిన్ ప్రశాంతే చ జనఘోషే జనాధిపః |౨-౩-౫|
వసిష్ఠం మునిశార్దూలం రాజా వచనమబ్రవీత్ |
అభిషేకాయ రామస్య యత్కర్మ సపరిచ్ఛదం |౨-౩-౬|
తదద్య భగవన్ సర్వమాజ్ఞాపయితు మర్హసి |
తచ్ఛ్రుత్వా భూమిపాలస్య వసిష్ఠో ద్విజసత్తమః |౨-౩-౭|
ఆదిదేశాగ్రతో రాజ్ఞః స్థితాన్ యుక్తాన్ కృతాఞ్జలీన్ |
సువర్ణాదీని రత్నాని బలీన్ సర్వౌషధీరపి |౨-౩-౮|
శుక్లమాల్యాంశ్చ లాజాంశ్చ పృథక్చ మధుసర్పిషీ |
అహతాని చ వాసాంసి రథం సర్వాయుధాన్యపి |౨-౩-౯|
చతురఙ్గబలం చైవ గజం చ శుభలక్షణం |
చామరవ్యజనే శ్వేతే ధ్వజం ఛత్రం చ పాణ్డురం |౨-౩-౧౦|
శతం చ శాతకుంభానాం కుంభానామగ్నివర్చసాం |
హిరణ్యశృఙ్గమృషభం సమగ్రం వ్యాఘ్రచర్మ చ |౨-౩-౧౧|
ఉపస్థాపయత ప్రాతరగ్న్యగారం మహీపతేః |
యచ్చాన్యత్కిఞ్చిదేష్టవ్యం తత్సర్వముపకల్ప్యతాం |౨-౩-౧౨|
అస్తఃపురస్య ద్వారాణి సర్వస్య నగరస్య చ |
చందనస్రగ్భిరర్చ్యంతాం ధూపైశ్చ ఘ్రాణహారిభిః |౨-౩-౧౩|
ప్రశస్తమన్నం గుణవద్ధధిక్షీరోపసేచనం |
ద్విజానాం శతసాహస్రే యత్ప్రకామమలం భవేత్ |౨-౩-౧౪|
సత్కృత్య ద్విజముఖ్యానాం శ్వః ప్రభాతే ప్రదీయతాం |
ఘృతం దధి చ లాజాశ్చ దక్షిణాశ్చాపి పుష్కలాః |౨-౩-౧౫|
సూర్యేఽభ్యుదితమాత్రే శ్వో భవితా స్వస్తివాచనం |
బ్రాహ్మణాశ్చ నిమంత్ర్యంతాం కల్ప్యంతామాసనాని చ |౨-౩-౧౬|
ఆబధ్యంతాం పతాకాశ్చ రాజమార్గశ్చ సిచ్యతాం |
సర్వే చ తాళావచరా గణికాశ్చ స్వలంకృతాః |౨-౩-౧౭|
కక్ష్యాం ద్వితీయామాసాద్య తిష్ఠంతు నృపవేశ్మనః |
దేవాయతనచైత్యేషు సాన్నభక్షాః సదక్షిణాః |౨-౩-౧౮|
ఉపస్థాపయితవ్యాః స్యుర్మాల్యయోగ్యాః పృథక్ పృథక్ |
దీర్ఘాసిబద్ధా యోధాశ్చ సన్నద్ధా మృష్టవాససః |౨-౩-౧౯|
మహారాజాఙ్గణం సర్వే ప్రవిశంతు మహోదయం |
ఏవం వ్యాదిశ్య విప్రౌ తౌ క్రియాస్తత్ర సునిష్ఠితౌ |౨-౩-౨౦|
చక్రతుశ్చైవ యచ్ఛేషం పార్థివాయ నివేద్య చ |
కృతమిత్యేవ చాబ్రూతామభిగమ్య జగత్పతిం |౨-౩-౨౧|
యథోక్తవచనం ప్రీతౌ హర్షయుక్తౌ ద్విజర్షభౌ |
తతః సుమంత్రం ద్యుతిమాన్ రాజా వచనమబ్రవీత్ |౨-౩-౨౨|
రామః కృతాత్మా భవతా శీఘ్రమానీయతామితి |
స తథేతి ప్రతిజ్ఞాయ సుమంత్రో రాజశాసనాత్ |౨-౩-౨౩|
రామం తత్రానయాంచక్రే రథేన రథినాం వరం |
అథ తత్ర సమాసీనాస్తదా దశరథం నృపం |౨-౩-౨౪|
ప్రాచ్యోదీచ్యాః ప్రతీచ్యాశ్చ దాక్షిణాత్యాశ్చ భూమిపాః |
ంలేచ్ఛాశ్చార్యాశ్చ యే చాన్యే వనే శైలాంతవాసినః |౨-౩-౨౫|
ఉపాసాఞ్చక్రిరే సర్వే తం దేవా ఇవ వాసవం |
తేషాం మధ్యే స రాజర్షిర్మరుతామివ వాసవః |౨-౩-౨౬|
ప్రాసాదస్థో రథగతం దదర్శాయాంత మాత్మజం |
గంధర్వరాజప్రతిమం లోకే విఖ్యాతపౌరుషం |౨-౩-౨౭|
దీర్ఘ బాహుం మహసత్త్వం మత్తమాతఙ్గగామినం |
చంద్రకాంతాననం రామమతీవ ప్రియదర్శనం |౨-౩-౨౮|
రూపౌదార్యగుణైః పుంసాం దృష్టిచిత్తాపహారిణం |
ఘర్మాభితప్తాః పర్జన్యం హ్లాదయంతమివ ప్రజాః |౨-౩-౨౯|
న తతర్ప సమాయాంతం పశ్యమానో నరాధిపః |
అవతార్య సుమంత్రస్తం రాఘవం స్యందనోత్తమాత్ |౨-౩-౩౦|
పితుః సమీపం గచ్ఛంతం ప్రాఞ్జలిః పృష్ఠతోఽన్వగాత్ |
స తం కైలాసశృఙ్గాభం ప్రాసాదం నరపుఙ్గవః |౨-౩-౩౧|
ఆరురోహ నృపం ద్రష్టుం సహ సూతేన రాఘవః |
స ప్రాఞ్్జలిరభిప్రేత్య ప్రణతః పితురంతికే |౨-౩-౩౨|
నామ స్వం శ్రావయన్ రామో వవంధే చరణౌ పితుః |
తం దృష్ట్వా ప్రణతం పార్శ్వే కృతాఞ్జలిపుటం నృపః |౨-౩-౩౩|
గృహ్యాఞ్జలౌ సమాకృష్య సస్వజే ప్రియమాత్మజం |
తస్మై చాభ్యుదితం దివ్యం మణికాఞ్చనభూషితం |౨-౩-౩౪|
దిదేశ రాజా రుచిరం రామాయ పరమాసనం |
తదాసనవరం ప్రాప్య వ్యదీపయత రాఘవః |౨-౩-౩౫|
స్వయేవ ప్రభయా మేరుముదయే విమలో రవిః |
తేన విభ్రాజతా తత్ర సా సభాభివ్యరోచత |౨-౩-౩౬|
విమలగ్రహనక్షత్రా శారదీ ద్యౌరివేందునా |
తం పశ్యమానో నృపతి స్తుతోఓష ప్రియమాత్మజం |౨-౩-౩౭|
అలఙ్కృతమివాత్మానమాదర్శతలసంస్థితం |
స తం సస్మితమాభాష్య పుత్రం పుత్రవతాం వరః |౨-౩-౩౮|
ఉవాచేదం వచో రాజా దేవేంద్రమివ కాశ్యపః |
జ్యేష్ఠాయామసి మే పత్న్యాం సదృశ్యాం సదృశః సుతః |౨-౩-౩౯|
ఉత్పన్నస్త్వం గుణశ్రేష్ఠో మమ రామాత్మజః ప్రియః |
యతస్త్వయా ప్రజాశ్చేమాః స్వగుణైరనురఞ్జితాః |౨-౩-౪౦|
తస్మాత్త్వం పుష్యయోగేన యౌవరాజ్యమవాప్నుహి |
కామతస్త్వం ప్రకృత్యైవ వినీతో గుణవానసి |౨-౩-౪౧|
గుణవత్యపి తు స్నేహాత్పుత్ర వక్ష్యామి తే హితం |
భూయో వినయమాస్థాయ భవ నిత్యం జితేంద్రియః |౨-౩-౪౨|
కామక్రోధసముత్థాని త్యజేథా వ్యసనాని చ |
పరోక్షయా వర్తమానో వృత్త్యా ప్రత్యక్షయా తథా |౨-౩-౪౩|
అమాత్యప్రభృతీః సర్వాః ప్రకృతీశ్చానురఞ్జయ |
కోష్ఠాగారాయుధాగారైః కృత్వా సన్ని చయాన్ బహూన్ |౨-౩-౪౪|
తుష్టానురక్తప్రకృతిర్యః పాలయతి మేదినీం |
తస్య నందంతి మిత్రాణి లబ్ధ్వాఽమృతమివాఽమరాః |౨-౩-౪౫|
తస్మాత్త్వమపి చాత్మానం నియమ్యైవం సమాచర |
తచ్ఛ్రుత్వా సుహృదస్తస్య రామస్య ప్రియకారిణః |౨-౩-౪౬|
త్వరితాః శీఘ్రమభ్యేత్య కౌసల్యాయై న్యవేదయన్ |
సా హిరణ్యం చ గాశ్చైవ రత్నాని వివిధాని చ |౨-౩-౪౭|
వ్యాదిదేశ ప్రియాఖ్యేభ్యః కౌసల్యా ప్రమదోత్తమా |
అథాభివాద్య రాజానం రథమారుహ్య రాఘవః |౨-౩-౪౮|
యయౌ స్వం ద్యుతిమద్వేశ్మ జనౌఘైః ప్రతిపూజితః |
తే చాపి పౌరా నృపతేర్వచస్త |
చ్ఛ్రుత్వా తదా లాభమివేష్టమాశు |
నరేంద్రమామంత్ర్య గృహాణి గత్వా |
దేవాన్ సమానర్చురతిప్రహృష్టాః |౨-౩-౪౯|
ఇత్యార్షే శ్రీమద్వాల్మీకిరామాయణే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే తృతీయ సర్గః
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే తృతీయః సర్గః |౨-౩|