అయోధ్యాకాండము - సర్గము 22
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే ద్వావింశః సర్గః |౨-౨౨|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
అథ తం వ్యథయా దీనం సవిశేషం అమర్షితం |
శ్వసంతం ఇవ నాగ ఇంద్రం రోష విస్ఫారిత ఈక్షణం |౨-౨౨-౧|
ఆసద్య రామః సౌమిత్రిం సుహ్ఋదం భ్రాతరం ప్రియం |
ఉవాచ ఇదం స ధైర్యేణ ధారయన్ సత్త్వం ఆత్మవాన్ |౨-౨౨-౨|
నిగృహ్య రోషం శోకం చ ఖైర్యమాశ్రిత్య కేవలం |
అవమానం నిరస్యేమం గృహీత్వా హర్షముత్తమం |౨-౨౨-౩|
ఉపక్లుప్తం హి యత్కించిదభిషేకార్థమద్య మే |
స్ర్వం విసర్జయ క్షిప్రం కురు కార్యం నిరత్యయం |౨-౨౨-౪|
సౌమిత్రే యో అభిషేక అర్థే మమ సంభార సంభ్రమః |
అభిషేక నివృత్తి అర్థే సో అస్తు సంభార సంభ్రమః |౨-౨౨-౫|
యస్యా మద్ అభిషేక అర్థం మానసం పరితప్యతే |
మాతా నః సా యథా న స్యాత్ సవిశంకా తథా కురు |౨-౨౨-౬|
తస్యాః శంకామయం దుహ్ఖం ముహూర్తం అపి న ఉత్సహే |
మనసి ప్రతిసంజాతం సౌమిత్రే అహం ఉపేక్షితుం |౨-౨౨-౭|
న బుద్ధి పూర్వం న అబుద్ధం స్మరామి ఇహ కదాచన |
మాతృణాం వా పితుర్ వాహం కృతం అల్పం చ విప్రియం |౨-౨౨-౮|
సత్యః సత్య అభిసంధః చ నిత్యం సత్య పరాక్రమః |
పర లోక భయాత్ భీతః నిర్భయో అస్తు పితా మమ |౨-౨౨-౯|
తస్య అపి హి భవేద్ అస్మిన్ కర్మణి అప్రతిసమ్హ్ఋతే |
సత్యం న ఇతి మనః తాపః తస్య తాపః తపేచ్ చ మాం |౨-౨౨-౧౦|
అభిషేక విధానం తు తస్మాత్ సమ్హృత్య లక్ష్మణ |
అన్వగ్ ఏవ అహం ఇచ్చామి వనం గంతుం ఇతః పునః |౨-౨౨-౧౧|
మమ ప్రవ్రాజనాత్ అద్య కృత కృత్యా నృపాత్మజా |
సుతం భరతం అవ్యగ్రం అభిషేచయితా తతః |౨-౨౨-౧౨|
మయి చీర అజిన ధరే జటా మణ్డల ధారిణి |
గతే అరణ్యం చ కైకేయ్యా భవిష్యతి మనః సుఖం |౨-౨౨-౧౩|
బుద్ధిః ప్రణీతా యేన ఇయం మనః చ సుసమాహితం |
తత్ తు న అర్హామి సంక్లేష్టుం ప్రవ్రజిష్యామి మాచిరం |౨-౨౨-౧౪|
కృత అంతః తు ఏవ సౌమిత్రే ద్రష్టవ్యో మత్ ప్రవాసనే |
రాజ్యస్య చ వితీర్ణస్య పునర్ ఏవ నివర్తనే |౨-౨౨-౧౫|
కైకేయ్యాః ప్రతిపత్తిర్ హి కథం స్యాన్ మమ పీడనే |
యది భావో న దైవో అయం కృత అంత విహితః భవేత్ |౨-౨౨-౧౬|
జానాసి హి యథా సౌమ్య న మాతృషు మమ అంతరం |
భూత పూర్వం విశేషో వా తస్యా మయి సుతే అపి వా |౨-౨౨-౧౭|
సో అభిషేక నివృత్తి అర్థైః ప్రవాస అర్థైః చ దుర్వచైః |
ఉగ్రైః వాక్యైః అహం తస్యా న అన్యద్ దైవాత్ సమర్థయే |౨-౨౨-౧౮|
కథం ప్రకృతి సంపన్నా రాజ పుత్రీ తథా అగుణా |
బ్రూయాత్ సా ప్రాకృతా ఇవ స్త్రీ మత్ పీడాం భర్తృ సమ్నిధౌ |౨-౨౨-౧౯|
యద్ అచింత్యం తు తత్ దైవం భూతేష్వ్ అపి న హన్యతే |
వ్యక్తం మయి చ తస్యాం చ పతితః హి విపర్యయః |౨-౨౨-౨౦|
కశ్చిత్ దైవేన సౌమిత్రే యోద్ధుం ఉత్సహతే పుమాన్ |
యస్య న గ్రహణం కించిత్ కర్మణో అన్యత్ర దృశ్యతే |౨-౨౨-౨౧|
సుఖ దుహ్ఖే భయ క్రోధౌ లాభ అలాభౌ భవ అభవౌ |
యస్య కించిత్ తథా భూతం నను దైవస్య కర్మ తత్ |౨-౨౨-౨౨|
ఋషయో ప్యుగ్రతపసో దైవేనాభిప్రపీడితాః |
ఉత్సృజ్య నియమాం స్తీవ్రాన్ భ్రశ్యంతే కామమన్యుభిః |౨-౨౨-౨౩|
అసంక్ల్పితమేవేహ యదకస్మాత్ ప్రవర్తతే |
నివర్త్యారంభమారబ్ధం నను దైవస్య కర్మ తత్ |౨-౨౨-౨౪|
ఏతయా తత్త్వయా బుద్ధ్యా సంస్తభ్యాత్మానమాత్మనా |
వ్యాహతే అపి అభిషేకే మే పరితాపో న విద్యతే |౨-౨౨-౨౫|
తస్మాత్ అపరితాపః సంస్ త్వం అపి అనువిధాయ మాం |
ప్రతిసమ్హారయ క్షిప్రం ఆభిషేచనికీం క్రియాం |౨-౨౨-౨౬|
ఏభిరేవ ఘటైః సర్వైరభిషేచనసంభృతైః |
మమ లక్స్మణ తాపస్యే వ్రతస్నానం భవిష్యతి |౨-౨౨-౨౭|
అథవా కిం మమైతేన రాజద్రవ్యమయేన తు |
ఉద్ధృతం మే స్వయం తో యం వ్రతాదేశం కరిష్యతి |౨-౨౨-౨౮|
మా చ లక్ష్మణ సంతాపం కార్షీర్లక్ష్మ్యా విపర్యయే |
రాజ్యం వా వనవాసో వా వనవాసో మహోదయః |౨-౨౨-౨౯|
న లక్ష్మణ అస్మిన్ మమ రాజ్య విఘ్నే |
మాతా యవీయస్య్ అతిశంకనీయా |
దైవ అభిపన్నా హి వదంతి అనిష్టం |
జానాసి దైవం చ తథా ప్రభావం |౨-౨౨-౩౦|
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే ద్వావింశః సరగః
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే ద్వావింశః సర్గః |౨-౨౨|