అయోధ్యాకాండము - సర్గము 13

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే త్రయోదశః సర్గః |౨-౧౩|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

అతత్ అర్హం మహా రాజం శయానం అతథా ఉచితం |

యయాతిం ఇవ పుణ్య అంతే దేవ లోకాత్ పరిచ్యుతం |౨-౧౩-౧|

అనర్థ రూపా సిద్ధ అర్థాభీతా భయ దర్శినీ |

పునర్ ఆకారయాం ఆస తం ఏవ వరం అంగనా |౨-౧౩-౨|

త్వం కత్థసే మహా రాజ సత్య వాదీ ద్ఋఢ వ్రతః |

మమ చ ఇమం వరం కస్మాత్ విధారయితుం ఇచ్చసి |౨-౧౩-౩|

ఏవం ఉక్తః తు కైకేయ్యా రాజా దశ రథః తదా |

ప్రత్యువాచ తతః క్రుద్ధో ముహూర్తం విహ్వలన్న్ ఇవ |౨-౧౩-౪|

ంఋతే మయి గతే రామే వనం మనుజ పుంగవే |

హంత అనార్యే మమ అమిత్రే రామః ప్రవ్రాజితః వనం |౨-౧౩-౫|

స్వర్గేఽపి ఖలు రామస్య కుశలం దైవతైరహం |

ప్రత్యాదేశాదభిహితం ధారయిష్యే కథం బత |౨-౧౩-౬|

కైకేయ్యాః ప్రియకామేన రామః ప్రవ్రాజితో మయా |

యది సత్యం బ్రవీమ్య్ ఏతత్ తత్ అసత్యం భవిష్యతి |౨-౧౩-౭|

అపుత్రేణ మయా పుత్రః శ్రమేణ మహతా మహాన్ |

రామో లబ్ధో మహాబాహుః స కథం త్యజ్యతే మయా |౨-౧౩-౮|

శూర్శ్చ కృతవిద్యశ్చ జితక్రోధః క్షమాపరః |

కథం కమలపత్రాక్షో మయా రామో వివాస్యతే |౨-౧౩-౯|

కథమిందీవరశ్యామం దీర్ఘబాహుం మహాబలం |

అభిరామమహం రామం ప్రేషయిష్యామి దణ్డకాన్ |౨-౧౩-౧౦|

సుఖానాముచితస్యైవ దుఃఖైరనుచితస్య చ |

దుఃఖం నామానుపశ్యేయం కథం రామస్య ధీమతః |౨-౧౩-౧౧|

యది దుఃఖమకృత్వాద్య మమ సంక్రమణం భవేత్ |

అదుఃఖార్హస్య రామస్య తతః సుఖమవాప్ను యాం |౨-౧౩-౧౨|

నృశంసే పాపసంకల్పే రామం స్త్యపరాక్రమం |

కిం విప్రియేణ కైకేయి ప్రియం యోజయసే మమ |౨-౧౩-౧౩|

అకీర్తిరతులా లోకే ధ్రువః పరిభవశ్చ మే |

తథా విలపతః తస్య పరిభ్రమిత చేతసః |౨-౧౩-౧౪|

అస్తం అభ్యగమత్ సూర్యో రజనీ చ అభ్యవర్తత |

సా త్రి యామా తథా ఆర్తస్య చంద్ర మణ్డల మణ్డితా |౨-౧౩-౧౫|

రాజ్ఞో విలపమానస్య న వ్యభాసత శర్వరీ |

తథైవ ఉష్ణం వినిహ్శ్వస్య వ్ఋద్ధో దశరథో న్ఋపః |౨-౧౩-౧౬|

విలలాప ఆర్తవద్ దుహ్ఖం గగన ఆసక్త లోచనః |

న ప్రభాతం త్వయా ఇచ్చామి మయా అయం రచితః అంజలిః |౨-౧౩-౧౭|

అథవా గమ్యతాం శీఘ్రం న అహం ఇచ్చామి నిర్ఘ్ఋణాం |

అథ వా గమ్యతాం శీఘ్రం నాహమిచ్ఛామి నిర్ఘృణాం |౨-౧౩-౧౮|

న్ఋశంసాం కైకేయీం ద్రష్టుం యత్ క్ఋతే వ్యసనం మహత్ |

ఏవం ఉక్త్వా తతః రాజా కైకేయీం సమ్యత అంజలిః |౨-౧౩-౧౯|

ప్రసాదయాం ఆస పునః కైకేయీం చ ఇదం అబ్రవీత్ |

సాధు వ్ఋత్తస్య దీనస్య త్వద్ గతస్య గత ఆయుషః |౨-౧౩-౨౦|

ప్రసాదః క్రియతాం దేవి భద్రే రాజ్ఞో విశేషతః |

శూన్యేన ఖలు సుశ్రోణి మయా ఇదం సముదాహ్ఋతం |౨-౧౩-౨౧|

కురు సాధు ప్రసాదం మే బాలే సహ్ఋదయా హి అసి |

ప్రసీద దేవి రామో మే త్వద్ధత్తం రాజ్యమవ్యయం |౨-౧౩-౨౨|

లభతామసితాపాఙ్గే యశః పరమవాప్నుహి |

మమ రామస్య లోకస్య గురూణాం భరతస్య చ |౨-౧౩-౨౩|

ప్రియమేతద్గురుశ్రోణి కురు చారుముఖేక్షణే |

విశుద్ధ భావస్య సు దుష్ట భావా |

దీనస్య తామ్రాశ్రుకలస్య రాజ్ఞః |

శ్రుత్వా విచిత్రం కరుణం విలాపం |

భర్తుర్ న్ఋశంసా న చకార వాక్యం |౨-౧౩-౨౪|

తతః స రాజా పునర్ ఏవ మూర్చితః |

ప్రియాం అతుష్టాం ప్రతికూల భాషిణీం |

సమీక్ష్య పుత్రస్య వివాసనం ప్రతి |

క్షితౌ విసంజ్ఞో నిపపాత దుహ్ఖితః |౨-౧౩-౨౫|

ఇతీవ రాజ్ఞో వ్య్థితస్య సా నిశా |

జగామ ఘోరం స్వసతో మనస్వినః |

విబోధ్యమానః ప్రతిబోధనం తదా |

నివారయామాస స రాజసత్తమః |౨-౧౩-౨౬|

ఇత్యార్శే శ్రీమద్రామాయనే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే త్రయోదశః సర్గః

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే త్రయోదశః సర్గః |౨-౧౩|