అయోధ్యాకాండము - సర్గము 10

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే దశమః సర్గః |౨-౧౦|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

విదర్శితా యదా దేవీ కుబ్జయా పాపయా భృశం |

తదా శేతే స్మ సా భూమౌ దిగ్ధవిద్ధేవ కిన్నరీ |౨-౧౦-౧|

నిశ్చిత్య మనసా కృత్యం సా సమ్యగితి భామినీ |

మంథరాయై శ్నః సర్వమాచ్చక్షే విచక్షణా |౨-౧౦-౨|

సా దీనా నిశ్చయం కృత్వా మంథరావాక్యమోహితా |

నాగకన్యేవ నిఃస్వస్య దీర్ఘముష్ణం చ భామినీ |౨-౧౦-౩|

ముహూర్తం చింతయామాస మార్గమాత్మసుఖావహం |

సా సుహృచ్చార్థకామా చ తం నిశమ్య సునిశ్చయం |౨-౧౦-౪|

బభూవ పరమప్రీతా సిద్ధిం ప్రాప్యేవ మంథరా |

అథ సా రుషితా దేవీ సమ్యక్కృత్వా వినిశ్చయం |౨-౧౦-౫|

సంవివేశాబలా భూమౌ నివేశ్య భృకుటిం ముఖే |

తతశ్చిత్రాణి మాల్యాని దివ్యాన్యాభరణాని చ |౨-౧౦-౬|

అపవిద్ధాని కైకేయ్యా తాని భూమిం ప్రపేదిరే |

తయా తాన్యపవిద్ధాని మాల్యాన్యాభరణాని చ |౨-౧౦-౭|

అశోభయంత వసుధాం నక్షత్రాణి యథా నభః |

క్రోధాగారే నిపతితా సా బభౌ మలినాంబరా |౨-౧౦-౮|

ఏకవేణీం దృఢం బద్ధ్వా గతసత్త్వేవ కిన్నరీ |

ఆజ్ఞాప్య తు మహారాజో రాఘవస్యాభిషేచనం |౨-౧౦-౯|

ఉపస్థాసమనుజ్ఞాప్య ప్రవివేశ నివేశనం |

అద్య రామాభిషేకో వై ప్రసిద్ధ ఇతి జజ్ఞివాన్ |౨-౧౦-౧౦|

ప్రియార్హం ప్రియమాఖ్యాతుం వివేశాంతఃపురం వశీ |

స కైకేయ్యా గృహం శ్రేష్ఠం ప్రవివేశ మహాయశాః |౨-౧౦-౧౧|

పాణ్డురాభ్రమివాకాశం రాహుయుక్తం నిశాకరః |

శుకబర్హిణసంయుక్తం క్రౌఞ్చహంసరుతాయుతం |౨-౧౦-౧౨|

వాదిత్రరవసంఘుష్టం కుబ్జావామనికాయుతం |

లతాగృహైశ్చిత్రగృహైశ్చంపకాశోకశోభితైః |౨-౧౦-౧౩|

దాంతరాజత సౌవర్ణవేదికాభిస్సమాయుతం |

నిత్యపుష్పఫలైర్వృక్షైర్వాపీభిశ్చోపశోభితం |౨-౧౦-౧౪|

దాంతరాజతసౌవర్ణైః సంవృతం పరమాసనైః |

వివిధ్యైరన్నపానైశ్ఛ భక్ష్యైశ్చవి విధైరపి |౨-౧౦-౧౫|

ఉపపన్నం మహార్హైశ్చ భూషితైస్త్రిదివోపమం |

తత్ప్రవిశ్య మహారాజః స్వమంతఃపురమృద్ధిమత్ |౨-౧౦-౧౬|

న దదర్శ ప్రియాం రాజా కైకేయీం శయనోత్తమే |

స కామబలసంయుక్తో రత్యర్థం మనుజాధిపః |౨-౧౦-౧౭|

అపశ్యన్ దయితాం భార్యాం పప్రచ్ఛ విషసాద చ |

న హీ తస్య పురా దేవీ తాం వేళామత్యవర్తత |౨-౧౦-౧౮|

న చ రాజా గృహం శూన్యం ప్రవివేశ కదాచన |

తతో గృహగతో రాజా కైకేయీం పర్యపృచ్ఛత |౨-౧౦-౧౯|

యథాపురమవిజ్ఞాయ స్వార్థలిప్సుమపణ్డితాం |

ప్రతీహారీ త్వథోవాచ సంత్రస్తా తు క్ఋ్‌తాఞ్జలిః |౨-౧౦-౨౦|

దేవ దేవీ భృశం కృద్ధా క్రోధాగారమభిద్రుతా |

ప్రతీహార్యా వచః శ్రుత్వా రాజా పరమదుర్మనాః |౨-౧౦-౨౧|

విషసాద పునర్భుయో లులితవ్యాకులేంధ్రియః |

తత్రతాం పతితాం భూమౌ శయానామతథోచితాం |౨-౧౦-౨౨|

ప్రతప్త ఇవ దుఃఖేన సోఽపశ్యజ్జగతీపతిః |

స వృద్ధస్తరుణీం భార్యాం ప్రాణేభ్యోఽపి గరీయసీం |౨-౧౦-౨౩|

అపాపః పాపసఙ్కల్పాం దదర్శ ధరణీతలే |

లతామివ వినిష్కృత్తాం పతితాం దేవ తామివ |౨-౧౦-౨౪|

కిన్నరీమివ నిర్ధూతాం చ్యుతామప్సరసం యథా |

మాయామివ పరిభ్రష్టాం హరిణీమివ సంయతాం |౨-౧౦-౨౫|

క్రేణుమివ దిగ్ధేన విద్ధాం మృగయునా వనే |

మహాగజ ఇన్వారణ్యే స్నేహాత్పరిమమర్శ తాం |౨-౧౦-౨౬|

పరిమృశ్య చ పాణిభ్యామభిసంత్రస్తచేతనః |

కామీ కమలపత్రాక్షీమువాచ వనితామిదం |౨-౧౦-౨౭|

న తేఽహమభిజానామి క్రోధమాత్మని సంశ్రితం |

దేవి కేనాభిశప్తాసి కేన వాసి విమానితా |౨-౧౦-౨౮|

యదిదం మమం దుఃఖాయ శేశే క్ల్యాణి పాంసుషు |

భూమౌ శేషే కిమర్థం త్వం మయి కల్యాణచేతసి |

భూతోపహతచిత్తేవ మమ చిత్తప్రమాథినీ |౨-౧౦-౨౯|

సంతి మే కుశలా వైద్యాస్త్వభితుష్టాశ్చ సర్వశః |

సుఖితాం త్వాం కరిష్యంతి వ్యాధిమాచక్ష్వ భామిని |౨-౧౦-౩౦|

కస్య వా తే ప్రియం కార్యం కేన వా విప్రియం కృతం |

కః ప్రియం లభతామద్య కో వా సుమహదప్రియం |౨-౧౦-౩౧|

మా రోదీర్మా చ కార్షిస్త్వం దేవి సంపరిశోషణం |౨-౧౦-౩౨|

అవధ్యో వధ్యతాం కో వా కో వా వధ్యో విముచ్యతాం |

దరిద్రః కో భవేదాఢ్యో ద్రవ్యవాన్వాప్యకిఞ్చనః |౨-౧౦-౩౩|

అహం చైవ మదీయాశ్చ సర్వే తవ వశానుగాః |

న తే కించిదభిప్రాయం వ్యాహంతుమహముత్సహే |౨-౧౦-౩౪|

ఆత్మనో జీవితేనాపి బ్రుహి యన్మనసేచ్ఛసి |

బలమాత్మని జానంతీ న మాం శఙ్కితుమర్హసి |౨-౧౦-౩౫|

కరిష్యామి తవ ప్రీతిం సుకృతేనాపి తే శపే |

యావదావర్త తే చక్రం తావతీ మే వసుంధరా |౨-౧౦-౩౬|

ప్రాచీనాః సింధుసౌవీరాః సౌరాష్ట్రా దక్షిణాపథాః |

వఙ్గాఙ్గమగధా మత్స్యాః సమృద్ధాః కాశికోసలాః |౨-౧౦-౩౭|

తత్ర జాతం బహుద్రవ్యం ధనధాన్య మజావికం |

తతో వృణీష్వ కైకేయి యద్యత్త్వం మనసేచ్ఛసి |౨-౧౦-౩౮|

కిమాయాసేన తే భీరు ఉత్తిష్టోత్తిష్ట శోభనే |

తత్వం మే బ్రూహి కైకేయి యతస్తే భయమాగతం |౨-౧౦-౩౯|

తత్తే వ్యపనయిష్యామి నీహరమివ ర్శ్మివాన్ |

తథోక్తా సా సమాస్వస్తా వక్తుకామా తదప్రియం |౨-౧౦-౪౦|

పరిపీడయితుం భూయో భర్తారముపచక్రమే |

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే అద్దికావ్యే అయోధ్యాకాండే దశమ సర్గః

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే దశమః సర్గః |౨-౧౦|