అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 83
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 83) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
ఉక్తం పితామహేనేథం గవాం థానమ అనుత్తమమ
విశేషేణ నరేన్థ్రాణామ ఇతి ధర్మమ అవేక్షతామ
2 రాజ్యం హి సతతం థుఃఖమ ఆశ్రమాశ చ సుథుర్విథాః
పరివారేణ వై థుఃఖం థుర్ధరం చాకృతాత్మభిః
భూయిష్ఠం చ నరేన్థ్రాణాం విథ్యతే న శుభా గతిః
3 పూయన్తే తే ఽతర నియతం పరయచ్ఛన్తొ వసుంధరామ
పూర్వం చ కదితా ధర్మాస తవయా మే కురునన్థన
4 ఏవమ ఏవ గవామ ఉక్తం పరథానం తే నృగేణ్ణ హ
ఋషిణా నాచికేతేన పూర్వమ ఏవ నిథర్శితమ
5 వేథొపనిషథే చైవ సర్వకర్మసు థక్షిణా
సర్వక్రతుషు చొథ్థిష్టం భూమిర గావొ ఽద కాఞ్చనమ
6 తత్ర శరుతిస తు పరమా సువర్ణం థక్షిణేతి వై
ఏతథ ఇచ్ఛామ్య అహం శరొతుం పితామహ యదాతదమ
7 కిం సువర్ణం కదం జాతం కస్మిన కాలే కిమ ఆత్మకమ
కిం థానం కిం ఫలం చైవ కస్మాచ చ పరమ ఉచ్యతే
8 కస్మాథ థానం సువర్ణస్య పూజయన్తి మనీషిణః
కస్మాచ చ థక్షిణార్దం తథ యజ్ఞకర్మసు శస్యతే
9 కస్మాచ చ పావనం శరేష్ఠం భూమేర గొభ్యశ చ కాఞ్చనమ
పరమం థక్షిణార్దే చ తథ బరవీహి పితామహ
10 [భ]
శృణు రాజన్న అవహితొ బహు కారణవిస్తరమ
జాతరూపసముత్పత్తిమ అనుభూతం చ యన మయా
11 పితా మమ మహాతేజాః శంతనుర నిధనం గతః
తస్య థిత్సుర అహం శరాథ్ధం గఙ్గా థవారమ ఉపాగమమ
12 తత్రాగమ్య పితుః పుత్ర శరాధ కర్మ సమారభమ
మాతా మే జాహ్నవీ చైవ సాహాయ్యమ అకరొత తథా
13 తతొ ఽగరతస తపఃసిథ్ధాన ఉపవేశ్య బహూన ఋషీన
తొయప్రథానాత పరభృతి కార్యాణ్య అహమ అదారభమ
14 తత సమాప్య యదొథ్థిష్టం పూర్వకర్మ సమాహితః
థాతుం నిర్వపణం సమ్యగ యదావథ అహమ ఆరభమ
15 తతస తం థర్భవిన్యాసం భిత్త్వా సురుచిరాఙ్గథః
పరలమ్బాభరణొ బాహుర ఉథతిష్ఠథ విశాం పతే
16 తమ ఉత్దితమ అహం థృష్ట్వా పరం విస్మయమ ఆగమమ
పరతిగ్రహీతా సాక్షాన మే పితేతి భరతర్షభ
17 తతొ మే పునర ఏవాసీత సంజ్ఞా సంచిన్త్య శాస్త్రతః
నాయం వేథేషు విహితొ విధిర హస్త ఇతి పరభొ
పిణ్డొ థేయొ నరేణేహ తతొ మతిర అభూన మమ
18 సాక్షాన నేహ మనుష్యస్య పితరొ ఽనతర్హితాః కవ చిత
గృహ్ణన్తి విహితం తవ ఏవం పిణ్డొ థేయః కుశేష్వ అపి
19 తతొ ఽహం తథ అనాథృత్య పితుర హస్తనిథర్శనమ
శాస్త్రప్రమాణాత సూక్ష్మం తు విధిం పార్దివ సంస్మరన
20 తతొ థర్భేషు తత సర్వమ అథథం భరతర్షభ
శాస్త్రమార్గానుసారేణ తథ విథ్ధి మనుజర్షభ
21 తతః సొ ఽనతర్హితొ బాహుః పుతుర మమ నరాధిప
తతొ మాం థర్శయామ ఆసుః సవప్నాన్తే పితరస తథా
22 పరీయమాణాస తు మామ ఊచుః పరీతాః సమ భరతర్షభ
విజ్ఞానేన తవానేన యన న ముహ్యసి ధర్మతః
23 తవయా హి కుర్వతా శాస్త్రం పరమాణమ ఇహ పార్దివ
ఆత్మా ధర్మః శరుతం వేథాః పితరశ చ మహర్షిభిః
24 సాక్షాత పితామహొ బరహ్మా గురవొ ఽద పరజాపతిః
పరమాణమ ఉపనీతా వై సదితిశ చ న విచాలితా
25 తథ ఇథం సమ్యగ ఆరబ్ధం తవయాథ్య భరతర్షభ
కిం తు భూమేర గవాం చార్దే సువర్ణం థీయతామ ఇతి
26 ఏవం వయం చ ధర్మశ చ సర్వే చాస్మత పితామహాః
పావితా వై భవిష్యన్తి పావనం పరమం హి తత
27 థశ పూర్వాన థశ పరాంస తదా సంతారయన్తి తే
సువర్ణం యే పరయచ్ఛన్తి ఏవం మే పితరొ ఽబరువన
28 తతొ ఽహం విస్మితొ రాజన పరతిబుథ్ధొ విశాం పతే
సువర్ణథానే ఽకరవం మతిం భరతసత్తమ
29 ఇతిహాసమ ఇమం చాపి శృణు రాజన పురాతనమ
జామథగ్న్యం పరతి విభొ ధాన్యమ ఆయుష్యమ ఏవ చ
30 జామథగ్న్యేన రామేణ తీవ్రరొషాన్వితేన వై
తరిః సప్తకృత్వః పృదివీ కృతా నిః కషత్రియా పురా
31 తతొ జిత్వా మహీం కృత్స్నాం రామొ రాజీవలొచనః
ఆజహార కరతుం వీరొ బరహ్మక్షత్రేణ పూజితమ
32 వాజిమేధం మహారాజ సర్వకామసమన్వితమ
పావనం సర్వభూతానాం తేజొ థయుతివివర్ధనమ
33 విపాప్మాపి స తేజస్వీ తేన కరతుఫలేన వై
నైవాత్మనొ ఽద లఘుతాం జామథగ్న్యొ ఽభయగచ్ఛత
34 స తు కరతువరేణేష్ట్వా మహాత్మా థక్షిణావతా
పప్రచ్ఛాగమ సంపన్నాన ఋషీన థేవాంశ చ భార్గవః
35 పావనం యత పరం నౄణామ ఉగ్రే కర్మణి వర్తతామ
తథ ఉచ్యతాం మహాభాగా ఇతి జాతఘృణొ ఽబరవీత
ఇత్య ఉక్తా వేథ శాస్త్రజ్ఞాస తే తమ ఊచుర మహర్షయః
36 [వసిస్ఠ]
థేవతాస తే పరయచ్ఛన్తి సువర్ణం యే థథత్య ఉత
అగ్నిర హి థేవతాః సర్వాః సువర్ణం చ తథ ఆత్మకమ
37 తస్మాత సువర్ణం థథతా థత్తాః సర్వాశ చ థేవతాః
భవన్తి పురుషవ్యాఘ్ర న హయ అతః పరమం విథుః
38 భూయ ఏవ చ మాహాత్మ్యం సువర్ణస్య నిబొధ మే
గథతొ మమ విప్రర్షే సర్వశస్త్రభృతాం వర
39 మయా శరుతమ ఇథం పూర్వం పురాణే భృగునన్థన
పరజాపతేః కదయతొ మనొః సవాయమ్భువస్య వై
40 శూలపాణేర భగవతొ రుథ్రస్య చ మహాత్మనః
గిరౌ హిమవతి శరేష్ఠే తథా భృగుకులొథ్వహ
41 థేవ్యా వివాహే నిర్వృత్తే రుథ్రాణ్యా భృగునన్థన
సమాగమే భగవతొ థేవ్యా సహ మహాత్మనః
తతః సర్వే సముథ్విగ్నా భగవన్తమ ఉపాగమన
42 తే మహాథేవమ ఆసీనం థేవీం చ వరథామ ఉమామ
పరసాథ్య శిరసా సర్వే రుథ్రమ ఊచుర భృగూథ్వహ
43 అయం సమాగమొ థేవథేవ్యాః సహ తవానఘ
తపస్వినస తపస్విన్యా తేజస్విన్యాతి తేజసః
అమొఘతేజాస తవం థేవథేవీ చేయమ ఉమా తదా
44 అపత్యం యువయొర థేవ బలవథ భవితా పరభొ
తన నూనం తరిషు లొకేషు న కిం చిచ ఛేషయిష్యతి
45 తథ ఏభ్యః పరణతేభ్యస తవం థేవేభ్యః పృదులొచన
వరం పరయచ్ఛ లొకేశ తరైలొక్యహితకామ్యయా
అపత్యార్దం నిగృహ్ణీష్వ తేజొ జవలితమ ఉత్తమమ
46 ఇతి తేషాం కదయతాం భగవాన గొవృషధ్వజః
ఏవమ అస్త్వ ఇతి థేవాంస తాన విప్రర్షే పరత్యభాషత
47 ఇత్య ఉక్త్వా చొర్ధ్వమ అనయత తథ రేతొ వృషవాహనః
ఊర్ధ్వరేతాః సమభవత తతః పరభృతి చాపి సః
48 రుథ్రాణీ తు తతః కరుథ్ధా పరజొచ్ఛేథే తదా కృతే
థేవాన అదాబ్రవీత తత్ర సత్రీభావాత పరుషం వచః
49 యస్మాథ అపత్యకామొ వై భర్తా మే వినివర్తితః
తస్మాత సర్వే సురా యూయమ అనపత్యా భవిష్యద
50 పరజొచ్ఛేథొ మమ కృతొ యస్మాథ యుష్మాభిర అథ్య వై
తస్మాత పరజా వః ఖగమాః సర్వేషాం న భవిష్యతి
51 పావకస తు న తత్రాసీచ ఛాపకాలే భృగూథ్వహ
థేవా థేవ్యాస తదా శాపాథ అనపత్యాస తథాభవన
52 రుథ్రస తు తేజొ ఽపరతిమం ధారయామ ఆస తత తథా
పరస్కన్నం తు తతస తస్మాత కిం చిత తత్రాపతథ భువి
53 తత పపాత తథా చాగ్నౌ వవృధే చాథ్భుతొపమమ
తేజస తేజసి సంపృక్తమ ఏకయొనిత్వమ ఆగతమ
54 ఏతస్మిన్న ఏవ కాలే తు థేవాః శక్రపురొగమాః
అసురస తారకొ నామ తేన సంతాపితా భృశమ
55 ఆథిత్యా వసవొ రుథ్రా మరుతొ ఽదాశ్వినావ అపి
సాధ్యాశ చ సర్వే సంత్రస్తా థైతేయస్య పరాక్రమాత
56 సదానాని థేవతానాం హి విమానని పురాణి చ
ఋషీణామ ఆశ్రమాశ చైవ బభూవుర అసురైర హృతాః
57 తే థీనమనసః సర్వే థేవాశ చ ఋషయశ చ హ
పరజగ్ముః శరణం థేవం బరహ్మాణమ అజరం పరభుమ