అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 54
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 54) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [భ]
తతః స రాజా రాత్ర్యన్తే పరతిబుథ్ధొ మహామనాః
కృతపూర్వాహ్ణికః పరాయాత సభార్యస తథ వనం పరతి
2 తతొ థథర్శ నృపతిః పరాసాథం సర్వకాఞ్చనమ
మణిస్తమ్భసహస్రాఢ్యం గన్ధర్వనగరొపమమ
తత్ర థివ్యాన అభిప్రాయాన థథర్శ కుశికస తథా
3 పర్వతాన రమ్యసానూంశ చ నలినీశ చ స పఙ్కజాః
చిత్రశాలాశ చ వివిధాస తొరణాని చ భారత
శాథ్వలొపచితాం భూమిం తదా కాఞ్చనకుట్టిమామ
4 సహ కారాన పరఫుల్లాంశ చ కేతకొథ్థాలకాన ధవాన
అశొకాన ముచుకున్థాంశ చ ఫుల్లాంశ చైవాతి ముక్తకాన
5 చమ్పకాంస తిలకాన భావ్యాన పనసాన వఞ్జులాన అపి
పుష్పితాన కర్ణికారాంశ చ తత్ర తత్ర థథర్శ హ
6 శయామాం వారణపుష్పీం చ తదాష్టా పథికాం లతామ
తత్ర తత్ర పరికౢప్తా థథర్శ స మహీపతిః
7 వృక్షాన పథ్మొత్పలధరాన సర్వర్తుకుసుమాంస తదా
విమానచ ఛన్థకాంశ చాపి పరాసాథాన పథ్మసంనిభాన
8 శీతలాని చ తొయాని కవ చిథ ఉష్ణాని భారత
ఆసనాని విచిత్రాణి శయనప్రవరాణి చ
9 పర్యఙ్కాన సర్వసౌవర్ణాన పరార్ధ్యాస్తరణాస్తృతాన
భక్ష్యభొజ్యమ అనన్తం చ తత్ర తత్రొపకల్పితమ
10 వాణీ వాథాఞ శుకాంశ చాపి శారికా భృఙ్గరాజకాన
కొకిలాఞ శతపత్రాంశ చ కొయష్టిమక కుక్కుటాన
11 మయూరాన కుక్కుటాంశ చాపి పుత్రకాఞ జీవ జీవకాన
చకొరాన వానరాన హంసాన సారసాంశ చక్రసాహ్వయాన
12 సమన్తతః పరణథితాన థథర్శ సుమనొహరాన
కవ చిథ అప్సరసాం సంఘాన గన్ధర్వాణాం చ పార్దివ
13 కాన్తాభిర అపరాంస తత్ర పరిష్వక్తాన థథర్శ హ
న థథర్శ చ తాన భూయొ థథర్శ చ పునర నృపః
14 గీతధ్వనిం సుమధురం తదైవాధ్యయన ధవనిమ
హంసాన సుమధురాంశ చాపి తత్ర శుశ్రావ పార్దివః
15 తం థృష్ట్వాత్యథ్భుతం రాజా మనసాచిన్తయత తథా
సవప్నొ ఽయం చిత్తవిభ్రంశ ఉతాహొ సత్యమ ఏవ తు
16 అహొ సహ శరీరేణ పరాప్తొ ఽసమి పరమాం గతిమ
ఉత్తరాన వా కురూన పుణ్యాన అద వాప్య అమరావతీమ
17 కిం తవ ఇథం మహథ ఆశ్చర్యం సంపశ్యామీత్య అచిన్తయత
ఏవం సంచిన్తయన్న ఏవ థథర్శ మునిపుంగవమ
18 తస్మిన విమానే సౌవర్ణే మణిస్తమ్భసమాకులే
మహార్హే శయనే థివ్యే శయానం భృగునన్థనమ
19 తమ అభ్యయాత పరహర్షేణ నరేన్థ్రః సహ భార్యయా
అన్తర్హితస తతొ భూయశ చయవనః శయనం చ తత
20 తతొ ఽనయస్మిన వనొథ్థేశే పునర ఏవ థథర్శ తమ
కౌశ్యాం బృస్యాం సమాసీనం జపమానం మహావ్రతమ
ఏవం యొగబలాథ విప్రొ మొహయామ ఆస పార్దివమ
21 కషణేన తథ వనం చైవ తే చైవాప్సరసాం గణాః
గన్ధర్వాః పాథపాశ చైవ సర్వమ అన్తరధీయత
22 నిఃశబ్థమ అభవచ చాపి గఙ్గాకూలం పునర నృప
కుశ వల్మీక భూయిష్ఠం బభూవ చ యదా పురా
23 తతః స రాజా కుశికః సభార్యస తేన కర్మణా
విస్మయం పరమం పరాప్తస తథ థృష్ట్వా మహథ అథ్భుతమ
24 తతః పరొవాచ కుశికొ భార్యాం హర్షసమన్వితః
పశ్య భథ్రే యదా భావాశ చిత్రా థృష్టాః సుథుర్లభాః
25 పరసాథాథ భృగుముఖ్యస్య కిమ అన్యత్ర తపొబలాత
తపసా తథ అవాప్యం హి యన న శక్యం మనొరదైః
26 తరైలొక్యరాజ్యాథ అపి హి తప ఏవ విశిష్యతే
తపసా హి సుతప్తేన కరీడత్య ఏష తపొధనః
27 అహొ పరభావొ బరహ్మర్షేశ చయవనస్య మహాత్మనః
ఇచ్ఛన్న ఏష తపొ వీర్యాథ అన్యాఁల లొకాన సృజేథ అపి
28 బరాహ్మణా ఏవ జాయేరన పుణ్యవాగ బుథ్ధికర్మణః
ఉత్సహేథ ఇహ కర్తుం హి కొ ఽనయొ వై చయవనాథ ఋతే
29 బరాహ్మణ్యం థుర్లభం లొకే రాజ్యం హి సులభం నరైః
బరాహ్మణ్యస్య పరభావాథ ధి రదే యుక్తౌ సవధుర్యవత
30 ఇత్య ఏవం చిన్తయానః స విథితశ చయవనస్య వై
సంప్రేక్ష్యొవాచ స నృపం కషిప్రమ ఆగమ్యతామ ఇతి
31 ఇత్య ఉక్తః సహ భార్యస తమ అభ్యగచ్ఛన మహామునిమ
శిరసా వన్థనీయం తమ అవన్థత స పార్దివః
32 తస్యాశిషః పరయుజ్యాద స మునిస తం నరాధిపమ
నిషీథేత్య అబ్రవీథ ధీమాన సాన్త్వయన పురుషర్షభ
33 తతః పరకృతిమ ఆపన్నొ భార్గవొ నృపతే నృపమ
ఉవాచ శలక్ష్ణయా వాచా తర్పయన్న ఇవ భారత
34 రాజన సమ్యగ జితానీహ పఞ్చ పఞ్చసు యత తవయా
మనఃషష్ఠానీన్థ్రియాణి కృచ్ఛ్రాన ముక్తొ ఽసి తేన వై
35 సమ్యగ ఆరాధితః పుత్ర తవయాహం వథతాం వర
న హి తే వృజినం కిం చిత సుసూక్ష్మమ అపి విథ్యతే
36 అనుజానీహి మాం రాజన గమిష్యామి యదాగతమ
పరీతొ ఽసమి తవ రాజేన్థ్ర వరశ చ పరతిగృహ్యతామ
37 [కుషిక]
అగ్నిమధ్య గతేనేథం భగవన సంనిధౌ మయా
వర్తితం భృగుశార్థూల యన న థగ్ధొ ఽసమి తథ బహు
38 ఏష ఏవ వరొ ముఖ్యః పరాప్తొ మే భృగునన్థన
యత పరీతొ ఽసి సమాచారాత కులం పూతం మమానఘ
39 ఏష మే ఽనుగ్రహొ విప్ర జీవితే చ పరయొజనమ
ఏతథ రాజ్యఫలం చైవ తపశ చైతత పరం మమ
40 యథి తు పరీతిమాన విప్ర మయి తవం భృగునన్థన
అస్తి మే సంశయః కశ చిత తన మే వయాఖ్యాతుమ అర్హసి