అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 51
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 51) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [భ]
నహుషస తు తతః శరుత్వా చయవనం తం తదాగతమ
తవరితః పరయయౌ తత్ర సహామాత్య పురొహితః
2 శౌచం కృత్వా యదాన్యాయం పరాఞ్జలిః పరయతొ నృపః
ఆత్మానమ ఆచచక్షే చ చయవనాయ మహాత్మనే
3 అర్చయామ ఆస తం చాపి తస్య రాజ్ఞః పురొహితః
సత్యవ్రతం మహాభాగం థేవకల్పం విశాం పతే
4 [న]
కరవాణి పరియం కిం తే తన మే వయాఖ్యాతుమ అర్హసి
సర్వం కర్తాస్మి భగవన యథ్య అపి సయాత సుథుష్కరమ
5 [చ]
శరమేణ మహతా యుక్తాః కైవర్తా మత్స్యజీవినః
మమ మూల్యం పరయచ్ఛైభ్యొ మత్స్యానాం విక్రయైః సహ
6 [న]
సహస్రం థీయతాం మూల్యం నిషాథేభ్యః పురొహిత
నిష్క్రయార్దం భగవతొ యదాహ భృగునన్థనః
7 [చ]
సహస్రం నాహమ అర్హామి కిం వా తవం మన్యసే నృప
సథృశం థీయతాం మూల్యం సవబుథ్ధ్యా నిశ్చయం కురు
8 [న]
సహస్రాణాం శతం కషిప్రం నిషాథేభ్యః పరథీయతామ
సయాథ ఏతత తు భవేన మూల్యం కిం వాన్యన మన్యతే భవాన
9 [చ]
నాహం శతసహస్రేణ నిమేయః పార్దివర్షభ
థీయతాం సథృశం మూల్యమ అమాత్యైః సహ చిన్తయ
10 [న]
కొటిః పరథీయతాం మూల్యం నిషాథేభ్యః పురొహిత
యథ ఏతథ అపి నౌపమ్యమ అతొ భూయః పరథీయతామ
11 [చ]
రాజన నార్హామ్య అహం కొటిం భూయొ వాపి మహాథ్యుతే
సథృశం థీయతాం మూల్యం బరాహ్మణైః సహ చిన్తయ
12 [న]
అర్ధరాజ్యం సమగ్రం వా నిషాథేభ్యః పరథీయతామ
ఏతన మూల్యమ అహం మన్యే కిం వాన్యన మన్యసే థవిజ
13 [చ]
అర్ధరాజ్యం సమగ్రం వా నాహమ అర్హామి పార్దివ
సథృషం థీయతాం మూల్యమ ఋషిభిః సహ చిన్త్యతామ
14 [భ]
మహర్షేర వచనం శరుత్వా నహుషొ థుఃఖకర్శితః
స చిన్తయామ ఆస తథా సహామాత్య పురొహితః
15 తత్ర తవ అన్యొ వనచరః కశ చిన మూలఫలాశనః
నహుషస్య సమీపస్దొ గవి జాతొ ఽభవన మునిః
16 స సమాభాష్య రాజానమ అబ్రవీథ థవిజసత్తమః
తొషయిష్యామ్య అహం విప్రం యదా తుష్టొ భవిష్యతి
17 నాహం మిద్యా వచొ బరూయాం సవైరేష్వ అపి కుతొ ఽనయదా
భవతొ యథ అహం బరూయాం తత కార్యమ అవిశఙ్కయా
18 [న]
బరవీతు భగవాన మూల్యం మహర్షేః సథృశం భృగొః
పరిత్రాయస్వ మామ అస్మాథ విషయం చ కులం చ మే
19 హన్యాథ ధి భగవాన కరుథ్ధస తరైలొక్యమ అపి కేవలమ
కిం పునర మాం తపొ హీనం బాహువీర్యపరాయణమ
20 అగాధే ఽమభసి మగ్నస్య సామాత్యస్య సహర్త్విజః
పలవొ భవ మహర్షే తవం కురు మూల్య వినిశ్చయమ
21 [భ]
నహుషస్య వచః శరుత్వా గవి జాతః పరతాపవాన
ఉవాచ హర్షయన సర్వాన అమాత్యాన పార్దివం చ తమ
22 అనర్ఘేయా మహారాజ థవిజా వర్ణమహత్తమాః
గావశ చ పృదివీపాల గౌర మూల్యం పరికల్ప్యతామ
23 నహుషస తు తతః శరుత్వా మహర్షేర వచనం నృప
హర్షేణ మహతా యుక్తః సహామాత్య పురొహితః
24 అభిగమ్య భృగొః పుత్రం చయవనం సంశితవ్రతమ
ఇథం పరొవాచ నృపతే వాచా సంతర్పయన్న ఇవ
25 ఉత్తిష్ఠొత్తిష్ఠ విప్రర్షే గవా కరీతొ ఽసి భార్గవ
ఏతన మూల్యమ అహం మన్యే తవ ధర్మభృతాం వర
26 [చ]
ఉత్తిష్ఠామ్య ఏష రాజేన్థ్ర సమ్యక కరీతొ ఽసమి తే ఽనఘ
గొభిస తుల్యం న పశ్యామి ధనం కిం చిథ ఇహాచ్యుత
27 కీర్తనం శరవణం థానం థర్శనం చాపి పార్దివ
గవాం పరశస్యతే వీర సర్వపాపహరం శివమ
28 గావొ లక్ష్మ్యాః సథా మూలం గొషు పాప్మా న విథ్యతే
అన్నమ ఏవ సథా గావొ థేవానాం పరమం హవిః
29 సవాహాకారవషట్కారౌ గొషు నిత్యం పరతిష్ఠితౌ
గావొ యజ్ఞప్రణేత్ర్యొ వై తదా యజ్ఞస్య తా ముఖమ
30 అమృతం హయ అక్షయం థివ్యం కషరన్తి చ వహన్తి చ
అమృతాయతనం చైతాః సర్వలొకనమస్కృతాః
31 తేజసా వపుషా చైవ గావొ వహ్ని సమా భువి
గావొ హి సుమహత తేజః పరాణినాం చ సుఖప్రథాః
32 నివిష్టం గొకులం యత్ర శవాసం ముఞ్చతి నిర్భయమ
విరాజయతి తం థేశం పాప్మానం చాపకర్షతి
33 గావః సవర్గస్య సొపానం గావః సవర్గే ఽపి పూజితాః
గావః కామథుఘా థేవ్యొ నాన్యత కిం చిత పరం సమృతమ
34 ఇత్య ఏతథ గొషు మే పరొక్తం మాహాత్మ్యం పార్దివర్షభ
గుణైక థేశవచనం శక్యం పారాయణం న తు
35 [నిసాథాహ]
థర్శనం కదనం చైవ సహాస్మాభిః కృతం మునే
సతాం సప్త పథం మిత్రం పరసాథం నః కురు పరభొ
36 హవీంషి సర్వాణి యదా హయ ఉపభుఙ్క్తే హుతాశనః
ఏవం తవమ అపి ధర్మాత్మన పురుషాగ్నిః పరతాపవాన
37 పరసాథయామహే విథ్వన భవన్తం పరణతా వయమ
అనుగ్రహార్దమ అస్మాకమ ఇయం గౌః పరతిగృహ్యతామ
38 [చ]
కృపణస్య చ యచ చక్షుర మునేర ఆశీవిషస్య చ
నరం స మూలం థహతి కక్షమ అగ్నిర ఇవ జవలన
39 పరతిగృహ్ణామి వొ ధేనుం కైవర్తా ముక్తకిల్బిషాః
థివం గచ్ఛత వై కషిప్రం మత్స్యైర జాలొథ్ధృతైః సహ
40 [భ]
తతస తస్య పరసాథాత తే మహర్షేర భావితాత్మనః
నిషాథాస తేన వాక్యేన సహ మత్స్యైర థివం యయుః
41 తతః స రాజా నహుషొ విస్మితః పరేష్క్య ధీరవాన
ఆరొహమాణాంస తరిథివం మత్స్యాంశ చ భరతర్షభ
42 తతస తౌ గవిజశ చైవ చయవనశ చ భృగూథ్వహః
వరాభ్యామ అనురూపాభ్యాం ఛన్థయామ ఆసతుర నృపమ
43 తతొ రాజా మహావీర్యొ నహుషః పృదివీపతిః
పరమ ఇత్య అబ్రవీత పరీతస తథా భరతసత్తమ
44 తతొ జగ్రాహ ధర్మే స సదితిమ ఇన్థ్ర నిభొ నృపః
తదేతి చొథితః పరీతస తావ ఋషీ పరత్యపూజయత
45 సమాప్తథీక్షశ చయవనస తతొ ఽగచ్ఛత సవమ ఆశ్రమమ
గవిజశ చ మహాతేజాః సవమ ఆశ్రమపథం యయౌ
46 నిషాథాశ చ థివం జగ్ముస తే చ మత్స్యా జనాధిప
నహుషొ ఽపి వరం లబ్ధ్వా పరవివేశ పురం సవకమ
47 ఏతత తే కదితం తాత యన మాం తవం పరిపృచ్ఛసి
థర్శనే యాథృశః సనేహః సంవాసే చ యుధిష్ఠిర
48 మహాభాగ్యం గవాం చైవ తదా ధర్మవినిశ్చయమ
కిం భూయః కద్యతాం వీర కిం తే హృథి వివక్షితమ