అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 48
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 48) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
అర్దాశ్రయాథ వా కామాథ వా వర్ణానాం వాప్య అనిశ్చయాత
అజ్ఞానాథ వాపి వర్ణానాం జాయతే వర్ణసంకరః
2 తేషామ ఏతేన విధినా జాతానాం వర్ణసంకరే
కొ ధర్మః కాని కర్మాణి తన మే బరూహి పితామహ
3 [భ]
చాతుర్వర్ణ్యస్య కర్మాణి చాతుర్వర్ణ్యం చ కేవలమ
అసృజత స హ యజ్ఞార్దే పూర్వమ ఏవ పరజాపతిః
4 భార్యాశ చతస్రొ విప్రస్య థవయొర ఆత్మాస్య జాయతే
ఆనుపూర్వ్యాథ థవయొర హీనౌ మాతృజాత్యౌ పరసూయతః
5 పరం శవాథ బరాహ్మణస్యైష పుత్రః; శూథ్రా పుత్రం పారశవం తమ ఆహుః
శుశ్రూషకః సవస్య కులస్య స సయాత; సవం చారిత్రం నిత్యమ అదొ న జహ్యాత
6 సర్వాన ఉపాయాన అపి సంప్రధార్య; సముథ్ధరేత సవస్య కులస్య తన్తుమ
జయేష్ఠొ యవీయాన అపి యొ థవిజస్య; శుశ్రూషవాన థానపరాయణః సయాత
7 తిస్రః కషత్రియ సంబన్ధాథ థవయొర ఆత్మాస్య జాయతే
హీనవర్ణస తృతీయాయాం శూథ్ర ఉగ్ర ఇతి సమృతః
8 థవే చాపి భార్యే వైశ్యస్య థవయొర ఆత్మాస్య జాయతే
శుథ్రా శూథ్రస్య చాప్య ఏకా శూథ్రమ ఏవ పరజాయతే
9 అతొ విశిష్టస తవ అధమొ గురు థారప్రధర్షకః
బాహ్యం వర్ణం జనయతి చాతుర్వర్ణ్యవిగర్హితమ
10 అయాజ్యం కషత్రియొ వరాత్యం సూతం సతొక కరియాపరమ
వైశ్యొ వైథేహకం చాపి మౌథ్గల్యమ అపవర్జితమ
11 శూథ్రశ చణ్డాలమ అత్యుగ్రం వధ్యఘ్నం బాహ్యవాసినమ
బరాహ్మణ్యాం సంప్రజాయన్త ఇత్య ఏతే కులపాంసనాః
ఏతే మతిమతాం శరేష్ఠ వర్షసంకరజాః పరభొ
12 బన్థీ తు జాయతే వైశ్యాన మాఘధొ వాక్యజీవనః
శూథ్రాన నిషాథొ మత్స్యఘ్నః కషత్రియాయాం వయతిక్రమాత
13 శూథ్రాథ ఆయొగవశ చాపి వైశ్యాయాం గరామధర్మిణః
బరాహ్మణైర అప్రతిగ్రాహ్యస తక్షా స వనజీవనః
14 ఏతే ఽపి సథృశం వర్ణం జనయన్తి సవయొనిషు
మాతృజాత్యాం పరసూయన్తే పరవరా హీనయొనిషు
15 యదా చతుర్షు వర్ణేషు థవయొర ఆత్మాస్య జాయతే
ఆనన్తర్యాత తు జాయన్తే తదా బాహ్యాః పరధానతః
16 తే చాపి సథృశం వర్ణం జనయన్తి సవయొనిషు
పరస్పరస్య వర్తన్తొ జనయన్తి విగర్హితాన
17 యదా చ శూథ్రొ బరాహ్మణ్యాం జన్తుం బాహ్యం పరసూయతే
ఏవం బాహ్యతరాథ బాహ్యశ చాతుర్వర్ణ్యాత పరసూయతే
18 పరతిలొమం తు వర్తన్తొ బాహ్యాథ బాహ్యతరం పునః
హీనా హీనాత పరసూయన్తే వర్ణాః పఞ్చథశైవ తే
19 అగమ్యా గమనాచ చైవ వర్తతే వర్ణసంకరః
వరాత్యానామ అత్ర జాయన్తే సైరన్ధ్రా మాగధేషు చ
పరసాధనొపచారజ్ఞమ అథాసం థాసజీవనమ
20 అతశ చాయొగవం సూతే వాగురా వనజీవనమ
మైరేయకం చ వైథేహః సంప్రసూతే ఽద మాధుకమ
21 నిషాథొ ముథ్గరం సూతే థాశం నావొపజీవినమ
మృతపం చాపి చణ్డాలః శవపాకమ అతికుత్సితమ
22 చతురొ మాగధీ సూతే కరూరాన మాయొపజీవినః
మాంసస్వాథు కరం సూథం సౌగన్ధమ ఇతి సంజ్ఞితమ
23 వైథేహకాచ చ పాపిష్ఠం కరూరం భార్యొపజీవినమ
నిషాథాన మథ్రనాభం చ ఖరయానప్రయాయినమ
24 చణ్డాలాత పుల్కసం చాపి ఖరాశ్వగజభొజినమ
మృతచేల పరతిచ్ఛన్నం భిన్నభాజన భొజినమ
25 ఆయొగవీషు జాయన్తే హీనవర్ణాసు తే తరయః
కషుథ్రొ వైథేహకాథ అన్ధ్రొ బహిర గరామప్రతిశ్రయః
26 కారావరొ నిషాథ్యాం తు చర్మ కారాత పరజాయతే
చణ్డాలాత పాణ్డుసౌపాకస తవక సారవ్యవహారవాన
27 ఆహిణ్డికొ నిషాథేన వైథేహ్యాం సంప్రజాయతే
చణ్డాలేన తు సౌపాకొ మౌథ్గల్య సమవృత్తిమాన
28 నిషాథీ చాపి చణ్డాలాత పుత్రమ అన్తావసాయినమ
శమశానగొచరొ సూతొ బాహ్యైర అపి బహిష్కృతమ
29 ఇత్య ఏతాః సంకరే జాత్యః పితృమాతృవ్యతిక్రమాత
పరచ్ఛన్నా వా పరకాశా వా వేథితవ్యాః సవకర్మభిః
30 చతుర్ణామ ఏవ వర్ణానాం ధర్మొ నాన్యస్య విథ్యతే
వర్ణానాం ధర్మహీనేషు సంజ్ఞా నాస్తీహ కస్య చిత
31 యథృచ్ఛయొపసంపన్నైర యజ్ఞసాధు బహిష్కృతైః
బాహ్యా బాహ్యైస తు జాయన్తే యదావృత్తి యదాశ్రయమ
32 చతుష్పద శమశానాని శైలాంశ చాన్యాన వనస్పతీన
యుఞ్జన్తే చాప్య అలంకారాంస తదొపకరణాని చ
33 గొబ్రాహ్మణార్దే సాహాయ్యం కుర్వాణా వై న సంశయః
ఆనృశంస్యమ అనుక్రొశః సత్యవాక్యమ అద కషమా
34 సవశరీరైః పరిత్రాణం బాహ్యానాం సిథ్ధికారకమ
మనుజవ్యాఘ్రభవతి తత్ర మే నాస్తి సంశయః
35 యదొపథేశం పరికీర్తితాసు; నరః పరజాయేత విచార్య బుథ్ధిమాన
విహీనయొనిర హి సుతొ ఽవసాథయేత; తితీర్షమాణం సలిలే యదొపలమ
36 అవిథ్వాంసమ అలం లొకే విథ్వామమ అపి వా పునః
నయన్తే హయ ఉత్పదం నార్యః కామక్రొధవశానుగమ
37 సవభావశ చైవ నారీణాం నరాణామ ఇహ థూషణమ
ఇత్య అర్దం న పరసజ్జన్తే పరమథాసు విపశ్చితః
38 [య]
వర్ణాపేతమ అవిజ్ఞాతం నరం కలుష యొనిజమ
ఆర్య రూపమ ఇవానార్యం కదం విథ్యామహే నృప
39 [భ]
యొనిసంకలుషే జాతం నానాచార సమాహితమ
కర్మభిః సజ్జనాచీర్ణైర విజ్ఞేయా యొనిశుథ్ధతా
40 అనార్యత్వమ అనాచారః కరూరత్వం నిష్క్రియాత్మతా
పురుషం వయఞ్జయన్తీహ లొకే కలుష యొనిజమ
41 పిత్ర్యం వా భజతే శీలం మాతృజం వా తదొభయమ
న కదం చన సంకీర్ణః పరకృతిం సవాం నియచ్ఛతి
42 యదైవ సథృశొ రూపే మాతాపిత్రొర హి జాయతే
వయాఘ్రశ చిత్రైస తదా యొనిం పురుషః సవాం నియచ్ఛతి
43 కులస్రొతసి సంచ్ఛన్నే యస్య సయాథ యొనిసంకరః
సంశ్రయత్య ఏవ తచ ఛీలం నరొ ఽలపమ అపి వా బహు
44 ఆర్య రూపసమాచారం చరన్తం కృతకే పది
సవవర్ణమ అన్యవర్ణం వా సవశీలం శాస్తి నిశ్చయే
45 నానా వృత్తేషు భూతేషు నానా కర్మ రతేషు చ
జన్మ వృత్తసమం లొకే సుశ్లిష్టం న విరజ్యతే
46 శరీరమ ఇహ సత్త్వేన నరస్య పరికృష్యతే
జయేష్ఠమధ్యావరం సత్త్వం తుల్యసత్త్వం పరమొథతే
47 జయాయాంసమ అపి శీలేన విహీనం నైవ పూజయేత
అపి శూథ్రం తు సథ్వృత్తం ధర్మజ్ఞమ అభిపూజయేత
48 ఆత్మానమ ఆఖ్యాతి హి కర్మభిర నరః; సవశీలచారిత్రకృతైః శుభాశుభైః
పరనష్టమ అప్య ఆత్మకులం తదా నరః; పునః పరకాశం కురుతే సవకర్మభిః
49 యొనిష్వ ఏతాసు సర్వాసు సంకీర్ణాస్వ ఇతరాసు చ
యత్రాత్మానం న జనయేథ బుధస తాః పరివర్జయేత