అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 16
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 16) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [కృస్న]
మూర్ధ్నా నిపత్యనియతస తేజః సంనిచయే తతః
పరమం హర్షమ ఆగమ్య భగవన్తమ అదాబ్రువమ
2 ధర్మే థృఢత్వం యుధి శత్రుఘాతం; యశస తదాగ్ర్యం పరమం బలం చ
యొగప్రియత్వం తవ సంనికర్షం; వృణే సుతానాం చ శతం శతాని
3 ఏవమ అస్త్వ ఇతి తథ వాక్యం మయొక్తః పరాహ శంకరః
4 తతొ మాం జగతొ మాతా ధరణీ సర్వపావనీ
ఉవాచొమా పరణిహితా శర్వాణీ తపసాం నిధిః
5 థతొథ భగవతా పుత్రః సామ్బొ నామ తవానఘ
మత్తొ ఽపయ అష్టౌ వరాన ఇష్టాన గృహాణ తవం థథామి తే
పరణమ్య శిరసా సా చ మయొక్తా పాణ్డునన్థన
6 థవిజేష్వ అకొపం పితృతః పరసాథం; శతం సుతానామ ఉపభొగం పరం చ
కులే పరీతిం మాతృతశ చ పరసాథం; శమ పరాప్తిం పరవృణే చాపి థాక్ష్యమ
7 [థేవీ]
ఏవం భవిష్యత్య అమరప్రభావ; నాహం మృషా జాతు వథే కథా చిత
భార్యా సహస్రాణి చ షొడశైవ; తాసు పరియత్వం చ తదాక్షయత్వమ
8 పరీతిం చాగ్ర్యాం బాన్ధవానాం సకాశాథ; థథామి తే వపుషః కామ్యతాం చ
భొక్ష్యన్తే వై సప్తతిర వై శతాని; గృహే తుభ్యమ అతిదీనాం చ నిత్యమ
9 [వాసుథేవ]
ఏవం థత్త్వా వరాన థేవొ మమ థేవీ చ భారత
అన్తర్హితః కషణే తస్మిన సగణొ భీమ పూర్వజ
10 ఏతథ అత్యథ్భుతం సర్వం బరాహ్మణాయాతితేజసే
ఉపమన్యవే మయా కృత్స్నమ ఆఖ్యాతం కౌరవొత్తమ
11 నమస్కృత్వా తు స పరాహ థేవథేవాయ సువ్రత
నాస్తి శర్వ సమొ థానే నాస్తి శర్వ సమొ రణే
నాస్తి శర్వ సమొ థేవొ నాస్తి శర్వ సమా గతిః
12 ఋషిర ఆసీత కృతే తాత తణ్డిర ఇత్య ఏవ విశ్రుతః
థశవర్షసహస్రాణి తేన థేవః సమాధినా
ఆరాధితొ ఽభూథ భక్తేన తస్యొథర్కం నిశామయ
13 స థృష్ట్వవాన మహాథేవమ అస్తౌషీచ చ సతవైర విభుమ
పవిత్రాణాం పవిత్రస తవం గతిర గతిమతాం వర
అత్యుగ్రం తేజసాం తేజస తపసాం పరమం తపః
14 విశ్వావసుహిరణ్యాక్ష పురుహూత నమస్కృత
భూరి కల్యాణథ విభొ పురు సత్యనమొ ఽసతు తే
15 జాతీ మరణభీరూణాం యతీనాం యతతాం విభొ
నిర్వాణథ సహస్రాంశొ నమస తే ఽసతు సుఖాశ్రయ
16 బరహ్మా శతక్రతుర విష్ణుర విశ్వే థేవా మహర్షయః
న విథుస తవాం తు తత్త్వేన కుతొ వేత్స్యామహే వయమ
17 తవత్తః పరవర్తతే కాలస తవయి కాలశ చ లీయతే
కాలాఖ్యః పురుషాఖ్యశ చ బరహ్మాఖ్యశ చ తవమ ఏవ హి
18 తనవస తే సమృతాస తిస్రః పురాణజ్ఞైః సురర్షిభిః
అధిపౌరుషమ అధ్యాత్మమ అధిభూతాధిథైవతమ
అధిలొక్యాధివిజ్ఞానమ అధియజ్ఞస తవమ ఏవ హి
19 తవాం విథిత్వాత్మ థేహస్దం థుర్విథం థైవతైర అపి
విథ్వాంసొ యాన్తి నిర్ముక్తాః పరం భావమ అనామయమ
20 అనిచ్ఛతస తవ విభొ జన్మమృత్యుర అనేకతః
థవారం తవం సవర్గమొక్షాణామ ఆక్షేప్తా తవం థథాసి చ
21 తవమ ఏవ మొక్షః సవర్గశ చ కామః కరొధస తవమ ఏవ హి
సత్త్వం రజస తమశ చైవ అధశ చొర్ధ్వం తవమ ఏవ హి
22 బరహ్మా విష్ణుశ చ రుథ్రశ చ సకన్థేన్థ్రౌ సవితా యమః
వరుణేన్థూ మనుర ధాతా విధాతా తవం ధనేశ్వరః
23 భూర వాయుర జయొతిర ఆపశ చ వాగ్బుథ్ధిస తవం మతిర మనః
కర్మ సత్యానృతే చొభే తవమ ఏవాస్తి చ నాస్తి చ
24 ఇన్థ్రియాణీన్థ్రియార్దాశ చ తత్పరం పరకృతేర ధరువమ
విశ్వావిశ్వ పరొ భావశ చిన్త్యాచిన్త్యస తవమ ఏవ హి
25 యచ చైతత పరమం బరహ్మ యచ చ తత్పరమం పథమ
యా గతిః సాంఖ్యయొగానాం స భవాన నాత్ర సంశయః
26 నూనమ అథ్య కృతార్దాః సమ నూనం పరాప్తాః సతాం గతిమ
యాం గతిం పరాప్నువన్తీహ జఞాననిర్మల బుథ్ధయః
27 అహొ మూఢాః సమ సుచిరమ ఇమం కాలమ అచేతసః
యన న విథ్మః పరం థేవం శాశ్వతం యం విథుర బుధాః
28 సొ ఽయమ ఆసాథితః సాక్షాథ బహుభిర జన్మభిర మయా
భక్తానుగ్రహ కృథ థేవొ యం జఞాత్వామృతమ అశ్నుతే
29 థేవాసురమనుష్యాణాం యచ చ గుహ్యం సనాతనమ
గుహాయాం నిహితం బరహ్మ థుర్విజ్ఞేయం సురైర అపి
30 స ఏష భగవాన్థ థేవః సర్వకృత సర్వతొ ముఖః
సర్వాత్మా సర్వథర్శీ చ సర్వగః సర్వవేథితా
31 పరాణకృత పరాణభృత పరాణీ పరాణథః పరాణినాం గతిః
థేహకృథ థేహభృథ థేహీ థేహభుగ థేహినాం గతిః
32 అధ్యాత్మగతినిష్ఠానాం ధయానినామ ఆత్మవేథినామ
అపునర్మార కామానాం యా గతిః సొ ఽయమ ఈశ్వరః
33 అయం చ సర్వభూతానాం శుభాశుభగతిప్రథః
అయం చ జన్మ మరణే విథధ్యాత సర్వజన్తుషు
34 అయం చ సిథ్ధికామానామ ఋషీణాం సిథ్ధిథః పరభుః
అయం చ మొక్షకామానాం థవిజానాం మొక్షథః పరభుః
35 భూర ఆథ్యాన సర్వభువనాన ఉత్పాథ్య స థివౌకసః
విభర్తి థేవస తనుభిర అష్టాభిశ చ థథాతి చ
36 అతః పరవర్తతే సర్వమ అస్మిన సర్వం పరతిష్ఠితమ
అస్మింశ చ పరలయం యాతి అయమ ఏకః సనాతనః
37 అయం స సత్యకామానాం సత్యలొకః పరః సతామ
అపవర్గశ చ ముక్తానాం కైవల్యం చాత్మవాథినామ
38 అయం బరహ్మాథిభిః సిథ్ధైర గుహాయాం గొపితః పరభుః
థేవాసురమనుష్యాణాం న పరకాశొ భవేథ ఇతి
39 తం తవాం థేవాసురనరాస తత్త్వేన న విథుర భవమ
మొహితాః ఖల్వ అనేనైవ హృచ్ఛయేన పరవేశితాః
40 యే చైనం సంప్రపథ్యన్తే భక్తియొగేన భారత
తేషామ ఏవాత్మనాత్మానం థర్శయత్య ఏష హృచ్ఛయః
41 యం జఞాత్వా న పునర్జన్మ మరణం చాపి విథ్యతే
యం విథిత్వా పరం వేథ్యం వేథితవ్యం న విథ్యతే
42 యం లబ్ధ్వా పరమం లాభం మన్యతే నాధికం పునః
పరాణసూక్ష్మాం పరాం పరాప్తిమ ఆగచ్ఛత్య అక్షయావహామ
43 యం సాంఖ్యా గుణతత్త్వజ్ఞాః సాంఖ్యశాస్త్రవిశారథాః
సూక్ష్మజ్ఞానరతాః పూర్వం జఞాత్వా ముచ్యన్తి బన్ధనైః
44 యం చ వేథ విథొ వేథ్యం వేథాన్తేషు పరతిష్ఠితమ
పరాణాయామపరా నిత్యం యం విశన్తి జపన్తి చ
45 అయం స థేవ యానానామ ఆథిత్యొ థవారమ ఉచ్యతే
అయం చ పితృయానానాం చన్థ్రమా థవారమ ఉచ్యతే
46 ఏష కాలగతిశ చైత్రా సంవత్సరయుగాథిషు
భావాభావౌ తథాత్వే చ అయనే థక్షిణొత్తరే
47 ఏవం పరజాపతిః పూర్వమ ఆరాధ్య బహుభిః సతవైః
వరయామ ఆస పుత్రత్వే నీలలొహిత సంజ్ఞితమ
48 ఋగ్భిర యమ అనుశంసన్తి తన్త్రే కర్మణి బహ్వ ఋచః
యజుర్భిర యం తరిధా వేథ్యం జుహ్వత్య అధ్వర్యవొ ఽధవరే
49 సామభిర యం చ గాయన్తి సామగాః శుథ్ధబుథ్ధయః
యజ్ఞస్య పరమా యొనిః పతిశ చాయం పరః సమృతః
50 రాత్ర్యహః శరొత్రనయనః పక్షమాస శిరొ భుజః
ఋతువీర్యస తపొ ధైర్యొ హయ అబ్థ గుహ్యొరు పాథవాన
51 మృత్యుర యమొ హుతాశశ చ కాలః సంహార వేగవాన
కాలస్య పరమా యొనిః కాలశ చాయం సనాతనః
52 చన్థ్రాథిత్యౌ స నక్షత్రౌ సగ్రహౌ సహ వాయునా
ధరువః సప్తర్షయశ చైవ భువనాః సప్త ఏవ చ
53 పరధానం మహథ అవ్యక్తం విశేషాన్తం స వైకృతమ
బరహ్మాథి సతమ్బ పర్యన్తం భూతాథి సథ అసచ చ యత
54 అష్టౌ పరకృతయశ చైవ పరకృతిభ్యశ చ యత పరమ
అస్య థేవస్య యథ భాగం కృత్స్నం సంపరివర్తతే
55 ఏతత పరమమ ఆనన్థం యత తచ ఛాశ్వతమ ఏవ చ
ఏషా గతిర విరక్తానామ ఏష భావః పరః సతామ
56 ఏతత పథమ అనుథ్విగ్నమ ఏతథ బరహ్మ సనాతనమ
శాస్త్రవేథాఙ్గవిథుషామ ఏతథ ధయానం పరం పథమ
57 ఇయం సా పరమా కాష్ఠా ఇయం సా పరమా కలా
ఇయం సా పరమా సిథ్ధిర ఇయం సా పరమా గతిః
58 ఇయం సా పరమా శాన్తిర ఇయం సా నిర్వృతిః పరా
యం పరాప్య కృతకృత్యాః సమ ఇత్య అమన్యన్త వేధసః
59 ఇయం తుష్టిర ఇయం సిథ్ధిర ఇయం శరుతిర ఇయం సమృతిః
అధ్యాత్మగతినిష్ఠానాం విథుషాం పరాప్తిర అవ్యయా
60 యజతాం యజ్ఞకామానాం యజ్ఞైర విపులథక్షిణైః
యా గతిర థేవతైర థివ్యా సా గతిస తవం సనాతన
61 జప్యహొమవ్రతైః కృచ్ఛ్రైర నియమైర థేహపాతనైః
తప్యతాం యా గతిర థేవ వైరజే సా గతిర భవాన
62 కర్మ నయాసకృతానాం చ విరక్తానాం తతస తతః
యా గతిర బరహ్మభవనే సా గతిస తవం సనాతన
63 అపునర్మార కామానాం వైరాగ్యే వర్తతాం పరే
వికృతీనాం లయానాం చ సా గతిస తవం సనాతన
64 జఞానవిజ్ఞాననిష్ఠానాం నిరుపాఖ్యా నిరఞ్జనా
కైవల్యా యా గతిర థేవ పరమా సా గతిర భవాన
65 వేథ శాస్త్రపురాణొక్తాః పఞ్చైతా గతయః సమృతాః
తవత్ప్రసాథాథ ధి లభ్యన్తే న లభ్యన్తే ఽనయదా విభొ
66 ఇతి తణ్డిస తపొయొగాత తుష్టావేశానమ అవ్యయమ
జగౌ చ పరమం బరహ్మ యత పురా లొకకృజ జగౌ
67 బరహ్మా శతక్రతుర విష్ణుర విశ్వే థేవా మహర్షయః
న విథుస తవామ ఇతి తతస తుష్టః పరొవాచ తం శివః
68 అక్షయశ చావ్యయశ చైవ భవితా థుఃఖవర్జితః
యశస్వీ తేజసా యుక్తొ థివ్యజ్ఞానసమన్వితః
69 ఋషీణామ అభిగమ్యశ చ సూత్రకర్తా సుతస తవ
మత్ప్రసాథాథ థవిజశ్రేష్ఠ భవిష్యతి న సంశయః
70 కం వా కామం థథామ్య అథ్య బరూహి యథ వత్స కాఙ్క్షసే
పరాఞ్జలిః స ఉవాచేథం తవయి భక్తిర థృఢాస్తు మే
71 ఏవం థత్త్వా వరం థేవొ వన్థ్యమానః సురర్షిభిః
సతూయమానశ చ విబుధైస తత్రైవాన్తరధీయత
72 అన్తర్హితే భగవతి సానుగే యాథవేశ్వర
ఋషిర ఆశ్రమమ ఆగమ్య మమైతత పరొక్తవాన ఇహ
73 యాని చ పరదితాన్య ఆథౌ తణ్డిర ఆఖ్యాతవాన మమ
నామాని మానవశ్రేష్ఠ తాని తవం శృణు సిథ్ధయే
74 థశ నామ సహస్రాణి వేథేష్వ ఆహ పితామహః
శర్వస్య శాస్త్రేషు తదా థశ నామ శతాని వై
75 గుహ్యానీమాని నామాని తణ్డిర భగవతొ ఽచయుత
థేవప్రసాథాథ థేవేశ పురా పరాహ మహాత్మనే