5
కాళిదాసు చరిత్ర
శ్లో॥యాసృష్టి: సష్టురార్యా నహతివిధిహంతం యాహర్యా
చహో తీ హోత్వకాల విధతి: శ్రుతివిషయగుణాయా
స్ధితావ్యాప్య విశ్వం మీమాహు: నిగ్వభీజప్రకృతి
యయా ప్రాణీనకపాణనస్త" ప్రత్యక్షౌంభి: ప్రసన్న
స్తనుభిరవతు సప్తాభినష్టాభిరీశ"
తా॥ బ్రహ్మయొక్క మొదటిసృష్టి యేదియో, విధిప్రకారము హోమముచేయబడిన హవిస్సు నేదికాల్చునో, యేది హోతృరూపమో యేరెండు కాల విభాగ మిచ్చుచున్నదో, శృతివిషయగుణము గలదై విశ్వమంతయు వ్యాపించి యేది యున్నదో, సర్వభూతములకు బ్రకృతి యని దేనిని జెప్పుదురో, దేనిచేత జంతువులు ప్రాణవంతముగలుచున్నవో, ప్రత్యక్షముగానున్న యాయెనిమిది మూర్తులచేత నీశ్వరుడు ప్రసన్నుడై మిమ్ము రక్షించుగాక!
మఱియు నీకవి రచించిన విక్రమోర్వశీయ నాటకమునందలి నాందిచేతగూడ శివస్తుతియే యిట్లు చేసినాడు.
శ్లో॥వేదాంతేషు యమాహు రేకపురుషుని వ్యాప్య
స్తితం రోదసీ యస్మిన్నీశ్వర ఇత్యనవ్యవిషయ:
శబ్దో యదార్ధాక్షర: అంతిర్యశ్చ మముక్షీభిర్ని
యమిత ప్రాణాధిఃభిర్మృగ్యతే నస్ధాయి స్ధిరభక్తి
యోగసులభో నిశ్శేయపాయాస్ద్తుమ.
తా॥ వేదాంతములయం దెవ్వరిని విశ్వమంతయు వ్యాపించి యున్నట్టి యేపురుషునిగా జెప్పుచున్నారో, యన్యుల కెవ్వరికి జెందని యీశ్వర శబ్ద మెదనియందు సార్ధకమైనదో, ప్రాణాయామ విద్యయందు బ్రవీణులైన ముముక్షువు లెవ్వరు వెదకుచుందురో, స్ధిరభక్తియోగ సులభుడైన యాస్ధాణుడు మీకు మొక్షసుఖము లిచ్చుగాక!
మాళవికాగ్నిమిత్ర నాటకమందుగూడ నిత డీవిధముగానే శంకరస్తుతి జేసినాడు.
