అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 72
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 72) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [బర]
యొ ఽయం పరశ్నస తవయా పృష్టొ గొప్రథానాధికారవాన
నాస్య పరష్టాస్తి లొకే ఽసమింస తవత్తొ ఽనయొ హి శతక్రతొ
2 సన్తి నానావిధా లొకా యాంస తవం శక్ర న పశ్యసి
పశ్యామి యాన అహం లొకాన ఏకపత్న్యశ చ యాః సత్రియః
3 కర్మభిశ చాపి సుశుభైః సువ్రతా ఋషయస తదా
స శరీరా హి తాన యాన్తి బరాహ్మణాః శుభవృత్తయః
4 శరీరన్యాస మొక్షేణ మనసా నిర్మలేన చ
సవప్నభూతాంశ చ తాఁల లొకాన పశ్యన్తీహాపి సువ్రతః
5 తే తు లొకాః సహస్రాక్ష శృణు యాథృగ గుణాన్వితాః
న తత్ర కరమతే కాలొ న జరా న చ పాపకమ
తదాన్యన నాశుభం కిం చిన న వయాధిస తత్ర న కలమః
6 యథ యచ చ గావొ మనసా తస్మిన వాఞ్ఛన్తి వాసవ
తత సర్వం పరాపయన్తి సమ మమ పరత్యక్షథర్శనాత
కామగాః కామచారిణ్యః కామాత కామాంశ చ భుఞ్జతే
7 వాప్యః సరాంసి సరితొ వివిధాని వనాని చ
గృహాణి పర్వతాశ చైవ యావథ థరవ్యం చ కిం చన
8 మనొజ్ఞం సర్వభూతేభ్యః సర్వం తత్ర పరథృశ్యతే
ఈథృశాన విథ్ధి తాఁల లొకాన నాస్తి లొకస తతొ ఽధికః
9 తత్ర సర్వసహాః కషాన్తా వత్సలా గురువర్తినః
అహంకారైర విరహితా యాన్తి శక్ర నరొత్తమాః
10 యః సర్వమాంసాని న భక్షయీత; పుమాన సథా యావథ అన్యాయ యుక్తః
మాతాపిత్రొర అర్చితా సత్యయుక్తః; శుశ్రూషితా బరాహ్మణానామ అనిన్థ్యః
11 అక్రొధనొ గొషు తదా థవిజేషు; ధర్మే రతొ గురుశుశ్రూషకశ చ
యావజ జీవం సత్యవృత్తే రతశ చ; థానే రతొ యః కషమీ చాపరాధే
12 మృథుర థాన్తొ థేవపరాయణశ చ; సర్వాతిదిశ చాపి తదా థయావాన
ఈథృగ గుణొ మానవః సంప్రయాతి; లొకం గవాం శాశ్వతం చావ్యయం చ
13 న పారథారీ పశ్యతి లొకమ ఏనం; న వై గురుఘ్నొ న మృషా పరలాపీ
సథాపవాథీ బరాహ్మణః శాన్తవేథొ; థొషైర అన్యైర యశ చ యుక్తొ థురాత్మా
14 న మిత్ర ధరున నైకృతికః కృతఘ్నః; శఠొ ఽనృజుర ధర్మవిథ్వేషకశ చ
న బరహ్మహా మనసాపి పరపశ్యేథ; గవాం లొకం పుణ్యకృతాం నివాసమ
15 ఏతత తే సర్వమ ఆఖ్యాతం నైపుణేన సురేశ్వర
గొప్రథాన రతానాం తు ఫలం శృణు శతక్రతొ
16 థాయాథ్య లబ్ధైర అర్దైర యొ గాః కరీత్వా సంప్రయచ్ఛతి
ధర్మార్జిత ధనక్రీతాన స లొకాన అశ్నుతే ఽకషయాన
17 యొ వై థయూతే ధనం జిత్వా గాః కరీత్వా సంప్రయచ్ఛతి
స థివ్యమ అయుతం శక్ర వర్షాణాం ఫలమ అశ్నుతే
18 థాయాథ్యా యస్య వై గావొ నయాయపూర్వైర ఉపార్జితాః
పరథతాస తాః పరథాతౄణాం సంభవన్త్య అక్షయా ధరువాః
19 పరతిగృహ్య చ యొ థథ్యాథ గాః సుశుథ్ధేన చేతసా
తస్యాపీహాక్షయాఁల లొకాన ధరువాన విథ్ధి శచీపతే
20 జన్మప్రభృతి సత్యం చ యొ బరూయాన నియతేన్థ్రియః
రుగు థవిజ సహః కషాన్తస తస్య గొభిః సమా గతిః
21 న జాతు బరాహ్మణొ వాచ్యొ యథ అవాచ్యం శచీపతే
మనసా గొషు న థరుహ్యేథ గొవృత్తిర గొఽనుకమ్పకః
22 సత్యే ధర్మే చ నిరతస తస్య శక్ర ఫలం శృణు
గొసహస్రేణ సమితా తస్య ధేనుర భవత్య ఉత
23 కషత్రియస్య గుణైర ఏభిర అన్వితస్య ఫలం శృణు
తస్యాపి శతతుల్యా గౌర భవతీతి వినిశ్చయః
24 వైశ్యస్యైతే యథి గుణాస తస్య పఞ్చాశతం భవేత
శూథ్రస్యాపి వినీతస్య చతుర్భాగఫలం సమృతమ
25 ఏతచ చైవం యొ ఽనుతిష్ఠేత యుక్తః; సత్యేన యుక్తొ గురుశుశ్రూషయా చ
థాన్తః కషాన్తొ థేవతార్చీ పరశాన్తః; శుచిర బుథ్ధొ ధర్మశీలొ ఽనహంవాక
26 మహత ఫలం పరాప్నుతే స థవిజాయ; థత్త్వా థొగ్ధ్రీం విధినానేన ధేనుమ
నిత్యం థథ్యాథ ఏకభక్తః సథా చ; సత్యే సదిరొ గురుశుశ్రూషితా చ
27 వేథ ధయాయీ గొషు యొ భక్తిమాంశ చ; నిత్యం థృష్ట్వా యొ ఽభినన్థేత గాశ చ
ఆ జాతితొ యశ చ గవాం నమేత; ఇథం ఫలం శక్ర నిబొధ తస్య
28 యత సయాథ ఇష్ట్వా రాజసూయే ఫలం తు; యత సయాథ ఇష్ట్వా బహునా కాఞ్చనేన
ఏతత తుల్యం ఫలమ అస్యాహుర అగ్ర్యం; సర్వే సన్తస తవ ఋషయొ యే చ సిథ్ధాః
29 యొ ఽగరం భక్తాన కిం చిథ అప్రాశ్య థథ్యాథ; గొభ్యొ నిత్యం గొవ్రతీ సత్యవాథీ
శాన్తొ బుథ్ధొ గొసహస్రస్య పుణ్యం; సంవత్సరేణాప్నుయాత పుణ్యశీలః
30 య ఏకం భక్తమ అశ్నీయాథ థథ్యాథ ఏకం గవాం చ యత
థశవర్షాణ్య అనన్తాని గొవ్రతీ గొఽనుకమ్పకః
31 ఏకేనైవ చ భక్తేన యః కరీత్వా గాం పరయచ్ఛతి
యావన్తి తస్య పరొక్తాని థివసాని శతక్రతొ
తావచ ఛతానాం స గవాం ఫలమ ఆప్నొతి శాశ్వతమ
32 బరాహ్మణస్య ఫలం హీథం కషత్రియే ఽభిహితం శృణు
పఞ్చ వార్షికమ ఏతత తు కషత్రియస్య ఫలం సమృతమ
తతొ ఽరధేన తు వైశ్యస్య శూథ్రొ వైశ్యార్ధతః సమృతః
33 యశ చాత్మవిక్రయం కృత్వా గాః కరీత్వా సంప్రయచ్ఛతి
యావతీః సపర్శయేథ గా వై తావత తు ఫలమ అశ్నుతే
లొమ్ని లొమ్ని మహాభాగ లొకాశ చాస్యాక్షయాః సమృతాః
34 సంగ్రామేష్వ అర్జయిత్వా తు యొ వై గాః సంప్రయచ్ఛతి
ఆత్మవిక్రయ తుల్యాస తాః శాశ్వతా విథ్ధి కౌశిక
35 అలాభే యొ గవాం థథ్యాత తిలధేనుం యతవ్రతః
థుర్గాత స తారితొ ధేన్వా కషీరనథ్యాం పరమొథతే
36 న తవ ఏవాసాం థానమాత్రం పరశస్తం; పాత్రం కాలొ గొవిశేషొ విధిశ చ
కాలజ్ఞానం విప్ర గవాన్తరం హి; థుఃఖం జఞాతుం పావకాథిత్యభూతమ
37 సవాధ్యాయాఢ్యం శుథ్ధయొనిం పరశాన్తం; వైతానస్దం పాపభీరుం కృతజ్ఞమ
గొషు కషాన్తం నాతితీక్ష్ణం శరణ్యం వృత్తి; గలానం తాథృశం పాత్రమ ఆహుః
38 వృత్తి గలానే సీథతి చాతి మాత్రం; కృష్యర్దం వా హొమహేతొః పరసూత్యామ
గుర్వర్దం వా బాల సంవృథ్ధయే వా; ధేనుం థథ్యాథ థేశకాలే విశిష్టే
39 అన్తర్జాతాః సుక్రయ జఞానలబ్ధాః; పరాణక్రీతా నిర్జితాశ చౌకజాశ చ
కృచ్ఛ్రొత్సృష్టాః పొషణాభ్యాగతాశ చ; థవారైర ఏతైర గొవిశేషాః పరశస్తాః
40 బలాన్వితాః శీలవయొపపన్నాః; సర్వాః పరశంసన్తి సుగన్ధవత్యః
యదా హి గఙ్గా సరితాం వరిష్ఠా; తదార్జునీనాం కపిలా వరిష్ఠా
41 తిస్రొ రాత్రీస తవ అథ్భిర ఉపొష్య భూమౌ; తృప్తా గావస తర్పితేభ్యః పరథేయాః
వత్సైః పుష్టైః కషీరపైః సుప్రచారాస; తయహం థత్త్వా గొరసైర వర్తితవ్యమ
42 థత్త్వా ధేనుం సువ్రతాం సాధు వత్సాం; కల్యాణ వృత్తామ అపలాయినీం చ
యావన్తి లొమాని భవన్తి తస్యాస; తావన్తి వర్షాణి వసత్య అముత్ర
43 తదానడ్వాహం బరాహ్మణాయాద ధుర్యం; థత్త్వా యువానం బలినం వినీతమ
హలస్య బొఢారమ అనన్తవీర్యం; పరాప్నొతి లొకాన థశ ధేనుథస్య
44 కాన్తారే బరాహ్మణాన గాశ చ యః పరిత్రాతి కౌశిక
కషేమేణ చ విముచ్యేత తస్య పుణ్యఫలం శృణు
అశ్వమేధ కరతొస తుల్యం ఫలం భవతి శాశ్వతమ
45 మృత్యుకాలే సహస్రాక్ష యాం వృత్తిమ అనుకాఙ్క్షతే
లొకాన బహువిధాన థివ్యాన యథ వాస్య హృథి వర్తతే
46 తత సర్వం సమవాప్నొతి కర్మణా తేన మానవః
గొభిశ చ సమనుజ్ఞాతః సర్వత్ర స మహీయతే
47 యస తవ ఏతేనైవ విధినా గాం వనేష్వ అనుగచ్ఛతి
తృణగొమయ పర్ణాశీ నిఃస్పృహొ నియతః శుచిః
48 అకామం తేన వస్తవ్యం ముథితేన శతక్రతొ
మమ లొకే సురైః సార్ధం లొకే యత్రాపి చేచ్ఛతి