శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 37
←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 37) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
1 [వైషమ్పాయన]
ఏవమ ఉక్తొ భగవతా ధర్మరాజొ యుధిష్ఠిరః
చిన్తయిత్వా ముహూర్తం తు పరత్యువాచ తపొధనమ
2 కిం భక్ష్యం కిమ అభక్ష్యం చ కిం చ థేయం పరశస్యతే
కిం చ పాత్రమ అపాత్రం వా తన మే బరూహి పితామహ
3 [వయాస]
అత్రాప్య ఉథాహరన్తీమమ ఇతిహాసం పురాతనమ
సిథ్ధానాం చైవ సంవాథం మనొశ చైవ పరజాపతేః
4 సిథ్ధాస తపొవ్రతపరాః సమాగమ్య పురా విభుమ
ధర్మం పప్రచ్ఛుర ఆసీనమ ఆథి కాలే పరజాపతిమ
5 కదమ అన్నం కదం థానం కదమ అధ్యయనం తపః
కార్యాకార్యం చ నః సర్వం శంస వై తవం పరజాపతే
6 తైర ఏవమ ఉక్తొ భగవాన మనుః సవాయమ్భువొ ఽబరవీత
శుశ్రూషధ్వం యదావృత్తం ధర్మం వయాస సమాసతః
7 అథత్తస్యానుపాథానం థానమ అధ్యయనం తపః
అహింసా సత్యమ అక్రొధః కషమేజ్యా ధర్మలక్షణమ
8 య ఏవ ధర్మః సొ ఽధర్మొ ఽథేశే ఽకాలే పరతిష్ఠితః
ఆథానమ అనృతం హింసా ధర్మొ వయావస్దికః సమృతః
9 థవివిధౌ చాప్య ఉభావ ఏతౌ ధర్మాధర్మౌ విజానతామ
అప్రవృత్తిః పరవృత్తిశ చ థవైవిధ్యం లొకవేథయొః
10 అప్రవృత్తేర అమర్త్యత్వం మర్త్యత్వం కర్మణః ఫలమ
అశుభస్యాశుభం విథ్యాచ ఛుభస్య శుభమ ఏవ చ
11 ఏతయొశ చొభయొః సయాతాం శుభాశుభతయా తదా
థైవం చ థైవయుక్తం చ పరాణశ చ పరలయశ చ హ
12 అప్రేక్షా పూర్వకరణాథ అశుభానాం శుభం ఫలమ
ఊర్ధ్వం భవతి సంథేహాథ ఇహ థృష్టార్దమ ఏవ వా
అప్రేక్షా పూర్వకరణాత పరాయశ్చిత్తం విధీయతే
13 కరొధమొహకృతే చైవ థృష్టాన్తాగమహేతుభిః
శరీరాణామ ఉపక్లేశొ మనసశ చ పరియాప్రియే
తథ ఔషధైశ చ మన్త్రైశ చ పరాయశ్చిత్తైశ చ శామ్యతి
14 జాతిశ్రేణ్య అధివాసానాం కులధర్మాంశ చ సర్వతః
వర్జయేన న హి తం ధర్మం యేషాం ధర్మొ న విథ్యతే
15 థశవా వేథ శాస్త్రజ్ఞాస తరయొ వా ధర్మపాఠకాః
యథ బరూయుః కార్య ఉత్పన్నే స ధర్మొ ధర్మసంశయే
16 అరుణా మృత్తికా చైవ తదా చైవ పిపీలకాః
శరేష్మాతకస తదా విప్రైర అభక్ష్యం విషమ ఏవ చ
17 అభక్ష్యా బరాహ్మణైర మత్స్యాః శకలైర యే వివర్జితాః
చతుష్పాత కచ్ఛపాథ అన్యొ మణ్డూకా జలజాశ చ యే
18 భాసా హంసాః సుపర్ణాశ చ చక్రవాకా బకాః పలవాః
కఙ్కొ మథ్గుశ చ గృధ్రాశ చ కాలొలూకం తదైవ చ
19 కరవ్యాథాః పక్షిణః సర్వే చతుష్పాథాశ చ థంష్ట్రిణః
యేషాం చొభయతొ థన్తాశ చతుర్థంష్ట్రాశ చ సర్వశః
20 ఏడకాశ్వఖరొష్ట్రీణాం సూతికానాం గవామ అపి
మానుషీణాం మృగీణాం చ న పిబేథ బరాహ్మణః పయః
21 పరేతాన్నం సూతికాన్నం చ యచ చ కిం చిథ అనిర్థశమ
అభొజ్యం చాప్య అపేయం చ ధేన్వా థుగ్ధమ అనిర్థశమ
22 తక్ష్ణశ చర్మావకర్తుశ చ పుంశ చల్యా రజకస్య చ
చికిత్సకస్య యచ చాన్నమ అభొజ్యం రక్షిణస తదా
23 గణగ్రామాభిశస్తానాం రఙ్గ సత్రీ జీవినశ చ యే
పరివిత్తి నపుంషాం చ బన్థి థయూతవిథాం తదా
24 వార్యమాణాహృతం చాన్నం శుక్తం పర్యుషితం చ యత
సురానుగతమ ఉచ్ఛిష్టమ అభొజ్యం శేషితం చ యత
25 పిష్ట మాంసేక్షు శాకానాం వికారాః పయసస తదా
సక్తు ధానా కరమ్భాశ చ నొపభొజ్యాశ చిరస్దితాః
26 పాయసం కృసరం మాంసమ అపూపాశ చ వృదా కృతాః
అభొజ్యాశ చాప్య అభక్ష్యాశ చ బరాహ్మణైర గృహమేధిభిః
27 థేవాన పితౄన మనుష్యాంశ చ మునీన గృహ్యాశ చ థేవతాః
పూజయిత్వా తతః పశ్చాథ గృహస్దొ భొక్తుమ అర్హతి
28 యదా పరవ్రజితొ భిక్షుర గృహస్దః సవగృహే వసేత
ఏవంవృత్తః పరియైర థారైః సంవసన ధర్మమ ఆప్నుయాత
29 న థథ్యాథ యశసే థానం న భయాన నొపకారిణే
న నృత్తగీతశీలేషు హాసకేషు చ ధార్మికః
30 న మత్తే నైవ చొన్మత్తే న సతేనే న చికిత్సకే
న వాగ ఘీనే వివర్ణే వా నాఙ్గహీనే న వామనే
31 న థుర్జనే థౌష్కులే వా వరతైర వా యొ న సంస్కృతః
అశ్రొత్రియే మృతం థానం బరాహ్మణే ఽబరహ్మ వాథిని
32 అసమ్యక చైవ యథ థత్తమ అసమ్యక చ పరతిగ్రహః
ఉభయొః సయాథ అనర్దాయ థాతుర ఆథాతుర ఏవ చ
33 యదా ఖథిరమ ఆలమ్బ్య శిలాం వాప్య అర్ణవం తరన
మజ్జతే మజ్జతే తథ్వథ థాతా యశ చ పరతీచ్ఛకః
34 కాష్ఠైర ఆర్థ్రైర యదా వహ్నిర ఉపస్తీర్ణొ న థీప్యతే
తపఃస్వాధ్యాయచారిత్రైర ఏవం హీనః పరతిగ్రహీ
35 కపాలే యథ్వథ ఆపః సయుః శవథృతౌ వా యదా పయః
ఆశ్రయస్దానథొషేణ వృత్తహీనే తదా శరుతమ
36 నిర్మన్త్రొ నిర్వ్రతొ యః సయాథ అశాస్త్రజ్ఞొ ఽనసూయకః
అనుక్రొశాత పరథాతవ్యం థీనేష్వ ఏవ నరేష్వ అపి
37 న వై థేయమ అనుక్రొశాథ థీనాయాప్య అపకారిణే
ఆప్తాచరితమ ఇత్య ఏవ ధర్మ ఇత్య ఏవ వా పునః
38 నిష్కారణం సమ తథ థత్తం బరాహ్మణే ధర్మవర్జితే
భవేథ అపాత్ర థొషేణ న మే ఽతరాస్తి విచారణా
39 యదా థారు మయొ హస్తీ యదా చర్మమయొ మృగః
బరాహ్మణశ చానధీయానస తరయస తే నామ ధారకాః
40 యదా షణ్ఢొ ఽఫలః సత్రీషు యదా గౌర గవి చాఫలా
శకునిర వాప్య అపక్షః సయాన నిర్మన్త్రొ బరాహ్మణస తదా
41 గరామధాన్యం యదా శూన్యం యదా కూపశ చ నిర్జలః
యదా హుతమ అనగ్నౌ చ తదైవ సయాన నిరాకృతౌ
42 థేవతానాం పితౄణాం చ హవ్యకవ్య వినాశనః
శత్రుర అర్దహరొ మూర్ఖొ న లొకాన పరాప్తుమ అర్హతి
43 ఏతత తే కదితం సర్వం యదావృత్తం యుధిష్ఠిర
సమాసేన మహథ ధయేతచ ఛరొతవ్యం భరతర్షభ