పుట:Shabda-Ratnakaram.pdf/8

vili తంత్రములు. -- ఆవ్యాజ పాలినీ తంత్రము, , ధ్రములోనగు భాషలు దేశభాషలనంబడు. . అవి రాజ్యలక్ష్మీ ప్రసాదక తంత్రము, సర్వసామ్రాజ్యతం సాధారణములు అసాధారణములు అని ద్వినిధము త్రము, ఆంగారగమన తంత్రము, రాజ్యోపొంగతం | లుగా నేర్పడుచున్నవి. సాధారణములు జనులు వ్య త్రము, స్త్రీ బాలరాజతంత్రము, బొమరద్వంద్వతం ! మహారమునం దుపయోగించునవి. అసాధారణములు త్రము, ప్రహర్షరాజతంత్రము, ధీరతంత్రము, గ్రా కవులు గ్రంథములయందుఁ దఱచుగఁ బ్రయోగించు మపాలనతంత్రము, మిత్ర లక్ష్మీ ప్రయోగ తంత్రము, | నవి, సాధారణము లశుద్ధములు గానుండును. అసొ దుర్గ పొలనతంత్రము, ప్రాణలక్ష్మీ ప్రయోగతంత్ర ధారణములు శుద్ధములు గానుండును. సాధారణభా షలు అనేక నీచజాతుల నోళ్లఁబడి యశుద్ధములైనవి. ము, ప్రఖాలక్ష్మీ ప్రయోగ తంత్రము, తోయలక్ష్మీ ప్రయోగ తంత్రము, గంధలక్ష్మీ ప్రయోగ తంత్రము, | లోకంబులోని వానిక న్నింటికివలె రాజ్య విభేదకా నాని నే గ్రామ్యమందురు. ఒక్కొక్క కారణంబున పుష్ప లక్ష్మీ ప్రయోగ తంత్రము, కామరూపతంత్రము, రణంబున భాషలకును వృద్ధిక యంబులు సహజంబు కలాజీనని కాతంత్రము, కుంజకంబళతంత్రము, కనక | లని యూహింపవలయును. ప్రయోగ తంత్రము, బోధినీ తంత్రము, సత్య | లక్ష్మీ ప్రయోగతంత్రము, పాదుకాతం త్రము, ప్రజ్ఞ జన సమాజ సం కేతితములై యేగ్పడినవి. అవి తొలు 5. భాషలు ప్రపంచసృష్టికి వెంబడిన నానావిధ లక్ష్మీ ప్రయోగతంత్రము, ఖేటకతంత్రము, చాప తంత్రము, లేపతంత్రము, శల్యతంత్రము, భీమ దొలఁ గేవలము దోషయుక్తములై యల్పములై వ్యవ హారమాతో పయుక్తములైయుండి యవుల గ్రమ లక్ష్మీ ప్రయోగతంత్రము, మణి స్థాన ప్రయోగతంత్ర ము, పొతాళగమనతంత్రము, మర్దినీ తంత్రము, ను క్రమంబున వృద్ధి(బొంది, ఋషి, ప్రభృతులచేఁ బరి లింగ లక్ష్మీ తంత్రము, శంఖవర్ధ గతంత్రము, చక్రా ష్కృతంబులై కావ్యరచనలకును నుపయుక్తములయి యుధ ప్రయోగతంత్రము, భైరవాది ప్రయోగతం | నట్లు తెలియఁబడుచున్నది. మొదట నే దేనియు త్రము, సూసతంత్రము, 'లేఖతంత్రము, పృథివీతం కటి సామాన్యరూపముగా నేర్పడి మీఁదమీఁద నది యుక్తివి శేషముచేఁ జక్కఁబడుచు వచ్చును గాని శ్రము, ఆశ్వతంత్రము, గణతంత్రము, గోరక్ష తంత్ర ము, విశ్వర్య లక్ష్మీ తంత్రము, శులతంత్ర ము, మిశ్ర లక్ష్మీ మొట్ట మొదట నే యేదియు నిర్దుష్టము గా నేర్పడదు. ప్రయోగతంత్రము, జీవనీతంత్రము, గిరితంత్రము, అది యనుభవ వేద్యము. పనతంత్రము, స్థానాపత్య ప్రయోగతంత్రము, శ్రీ ఆభాషలు అత్యులక్ష్మణరూపములుగానుం సర్వదండి నీతంత్రము, విఘ్న విచ్ఛేదతంత్రము, భరత డును. లక్యుములు కావ్య నాటకాదులు. లతక్షణ తంత్రము, శృంగ వాద్య ప్రయోగ తంత్రము, నరవా ములు ఛందో వ్యాకరణాదులు, అన్ని భాషలయం హనతంత్రము, స్తంభినీతంత్రము, దాహినీతం త్రము, దును లక్యుములు ముందుగలిగి లక్షణములు వెను మారిణీ తంత్రము, ద్వేషిణీ తంత్రము, ఆకర్షణతంత్ర | కఁగలిగినవి. లక్ష్యమనఁగా లక్షణమునకు విషయ ము, ఉచ్చాటనతంత్రము, తోషిణీ తంత్రము, మృత | మైనది. లక్ష్యాను భవముచేఁ గలుగు లక్ష్మణజ్ఞానము సంజీవనీ తంత్రము, హర మేఖలికాతంత్రము అని ఇవి | లక్షణాభ్యాసము చే గలుగు లక్ష్మణజ్ఞానముకంటె యఱువదినాలుగు. ఇవి చతుష్షష్టి కళలకును విద్యల | దృఢముగా నుండును. భాష భాల్యముఁదొట్టి జనులచే కును మూలభూతములయినవి. భాషింపఁబడునదిగాన భాషాముఖ్యమగు లక్ష్యము 4. సంస్కృతము తక్కఁదక్కిన భాషలు స్వస్వ ముందు పుట్టినదనుటయు నట్లు కాని లక్షణము తడ జన దేశ 'నామపూర్వకంబులగ ఆంధ్ర భాష, ద్రవిడ | సుసారి యగుటచే వెనుకఁబుట్టిన దనుటయు నిర్వీ భాష, కర్ణాటభాష, ఘూర్జర భాష,, మహా రా రాష్ట్ర భాష, నాదము. ఇప్పటికిని గొన్ని భాషలు లక్షణములు తురుష్క భాష అని యిట్లు పెక్కులు పేర్కొనఁబ ! లేకయే ప్రవర్తిల్లుచున్న వి. లక్షణాభ్యాసము అత్యు డుచున్నవి. అందుఁ గొన్ని ఆంధ్రము, ద్రావిడము, పరిజ్ఞానమునకు సాధనము గాని స్వతః ప్రయోజనము కన్నడము, తురకము, మహారాష్ట్రము అని యీరూ కాదు, అయిన నొక్క విశేషము కేవల లక్ష్యము సములుగాను బేర్కొనంబడియెడి. కనుక నే యాం | నభ్యసించి పదిసంవత్సరములకు గట్టెక్కఁగలవాఁడు